علی اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زمین شناسی گرایش زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
محمدرضا حسین زاده - استاد زمین شناسی اقتصادی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
محسن موید - استاد پترولوژی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

سیستمهای پورفیری بعنوان یکی از منابع اصلی تامین کننده فلزات استراتژیکی مانند مس، مولیبدن، نقره، طلا، تنگستن و منابع فرعی قلع، سرب، روی، آهن و بیسموت در جهان هستند . از این رو استفاده از این سیستمها و اکتشاف آنها در گرو شناخت آنهاست. در این مقاله به معرفی سیستمهای پورفیری میپردازیم. پراکندگی سیستمهای پورفیری در سطح زمین شامل قسمتهای غربی آمریکای شمالی و جنوبی، بخشی از اروپای مرکزی، نوار خاورمیانه از قبرس تا بزمان در ایران و مناطقی در جنوب شرقی آسیا است. محیط تکتونیکی سیستمهای پورفیری شامل کمان ماگمایی ]پشت قوس[ است. این سیستمها دارای آرایشی موازی یا متقاطع با کمان هستند و عرض ۵ الی ۳۰ کیلومتری دارند. توده نفوذی که عامل کانیزایی است، دارای ترکیب دیوریتی تا گرانیتی هستند و سیستمهای اپیترمال جانبی را ایجاد میکنند. سنگ دیواره نفوذپذیرتاثیر زیادی در تشکیل ذخایر عظیم دارند و بعلت واکنش آسان به سیال، دارای عیار بیشتری نسبت به سنگهای نفوذناپذیر دارند. سیستمهای پورفیری دارای دایکهایی با طول و عرض کمتر از ۱ کیلومتر هستند که میتوانند دارای عیار بالا باشند. دگرسانیهای سدیک-کلسیک، پتاسیک، کلریت-سریسیت، سریسیت و رسیشدن پیشرفته از جمله دگرسانیهای مهم در سیستمهای پورفیری هستند.

سیستمهای پورفیری- توده نفوذی- سیالات گرمابی- فاز سولفیدی- دگرسانی