مسلم سواری - استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
عباس عبدشاهی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

هدف کلی این پژوهش، واکاوی نقش سرمایه اجتماعی در بهبود تاب آوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی بود. جامعه آماری تحقیق شامل سرپرست خانوارهای روستایی کشاورزان کوچک مقیاس در روستاهای شهرستان دیواندره بود (N=۱۰۰۹۹). با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران حجم نمونه ۱۸۴ نفر به دست آمد که برای افزایش اعتبار یافتهها، تعداد ۲۰۰ پرسشنامه بین اعضای جامعه آماری توزیع گردید که درنهایت ۱۹۵ پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد. روش نمونهگیری، تصادفی طبقهای (بخش های مختلف به عنوان طبقه در نظر گرفته شد) با انتساب متناسب بود. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تایید شد (α>۰.۷). تجزیه وتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSSwin۱۸ و Lisrel۸.۵۴ انجام شد. نتایج نشان داد که خانوارهای موردمطالعه ازنظر وضعیت سرمایه اجتماعی در وضعیت مطلوبی قرار دارند اما ازنظر وضعیت تاب آوری در وضعیت مناسبی نیستند. همچنین، نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین تمامی ابعاد سرمایه اجتماعی (اعتماد اجتماعی، مشارکت و اقدام جمعی، انسجام اجتماعی و عضویت در گروه ها) خانوارهای موردمطالعه و تاب آوری آنان رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. علاوه بر این، نتایج مدل سازی معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که ابعاد سرمایه اجتماعی با ضریب تبیین ۸۱ درصد ( ۹۰/γ=۰ , ۸۱/t=۱۷) اثر مثبت و معنیداری بر تاب آوری خانوارهای موردبررسی دارد.

سرمایه اجتماعی, تاب آوری, مخاطرات طبیعی, خشکسالی, شهرستان دیواندره