مبارکه الندانی - دانشجوی کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی طبری بابل
روح اله رحیمی - استادیار گروه معماری موسسه آموزش عالی طبری بابل

دنیای شلوغ امروزی و روند شهرنشینی و صنعتی شدن اثرات ناخوشایندی بر تمام فعالیت های جسمی و روانی انسان ها گذاشته است . اطلاعات، ارتباطات، اشیاء، پدیده ها و وسایل و ... دنیای اطراف ما را پرکرده است و این زمینه ایجاد محیطی استرس زا و با درگیری های اجتماعی و اضطراب و افسردگی و خستگی و اختلالات روانی فراهم می کند؛ رویکردهای جدید در برطرف نمودن مسائل و مشکلات موجود در بخش درمان، موجب ورود سایر علوم مکمل به خصوص معماری منظر به این بخش شده است. امروزه در اغلب کشورهای پیشرفته محوطه های درمانی به عنوان بخشی از فرایند درمان موردتوجه ویژه قرارگرفته اند و دیگر مانند گذشته که توجه خود را معطوف به مفاهیم کالبدی بیمارستان نموده اند و مفاهیم محیطی، ذهنی زیبایی شناختی چندان موردتوجه قرار نگرفته اند و تنها به عنوان یک فضای منفی باقی مانده میان ساختمان ها نیستند. به تزریق نقش درمان به محوطه ها مجموعه ساختمان ها و محوطه بیمارستان ها به عنوان فضاهای مکمل در جهت تامین اهداف درمانی ایفای نقش می کنند در سال های اخیر روانشناسی محیطی رابطه ی دوسویه بین محیط و انسان و تاثیر کیفیت محیط ساخته شده بر رفتار و روان انسان داشته است. در بیشتر پژوهش های انجام شده در ارتباط با فضاهای درمانی عدم توجه به نیازهای فیزیولوژیکی و روانی افراد در یک محیط بخصوص فضا و محوطه درمانی منجر به ایجاد حس نارضایتی در بین آن ها و کندی روند بهبود بیماران می شود. تاثیرمحیطی مراکز درمان بر بیماران با توجه به شرایط حساس و آسیب پذیری شان بسیار حائز اهمیت است. ازآنجایی که اختلال دوقطبی بیماری مزمن پیچیده ای است که مشخصه ی آن دوره های تکرارشونده ی افسردگی و مانیا یا هیپومانیا می باشد و این بیماری ششمین عامل ناتوانی و یک اختلال شایع در سراسر دنیا در گروه سنی بزرگ سالان جوان محسوب می شود . مطالعه تاریخچه مطالعات در زمینه طراحی محوطه و مراکز درمانی در طول چندین سال اخیر نشان می دهد که مناظر طبیعی فقط کاربرد زیباشناختی ندارند، بلکه به علت پیوندی که با انسان ها برقرار می کند در شفای جسمی و روانی افراد تاثیرگذارند.این ویژگی از این منظر درمانگر است که مکانی را جهت استراحت، بازسازی روحی و جسمی و تلقین احساسات سالم به بیماران را فراهم می سازد.بنابراین محوطه فضاهای درمانی برای بیماران نیز با توجه به اهمیتی که دارند باید بتوانند محیطی کاملا آرام، با توجه به نیاز مراجعه کنندگان باشد.هدف از این پژوهش بررسی اهمیت روانشناسی محیط در طراحی محوطه درمانی برای بیماران دوقطبی می باشد که بیان می کند تاکید بر سرزندگی تا چه میزان بر روی افراد در فضای درمانی موثر است. نتیجه اینکه توجه به روانشناسی محیط در محیط های درمان عاملی بسیار مهم درروند بهبود بیماران دوقطبی به شمار می آید . ایجاد محیطی مناسب و مطبوع به طور مستقیم و غیرمستقیم در وضعیت روحی و روانی و همچنین جسمی بیمار تاثیر می گذارد و سرعت روند بهبود وی را تغییر می دهد و ازآنجایی که سلامتی موضوع چندبعدی است و علاوه بر بعد جسمی، دارای ابعاد روانی و روحی و اجتماعی نیز می باشد در این راستا از تلفیق چند روش تحقیق شامل : توصیفی تحلیلی ، میدانی از طریق مصاحبه و مشاهده استفاده شده است.

منظر درمانی،بیماران دوقطبی،سرزندگی،ادراک شفابخشی