جعفر توکلی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

شهرنشین شدن کشاورزان و جدایی فضایی- مکانی کشاورزی از سکونت از پدیده های امروزین روستاها به شمار می آید. کشاورزان دیگر فقط در روستاها سکونت ندارند و بسیارند کسانی که ساکن شهرها هستند و در روستاها کشاورزی می کنند. پژوهش حاضر به بررسی ابعاد اجتماعی این مسئله پرداخته است. برای این منظور ۱۸ گویه در قالب ۵ مولفه بررسی شد. جامعه آماری تحقیق، ۲۲۰ سرپرست خانوار روستایی ساکن ۵ روستای دهستان میربگ شهرستان دلفان بود که از این تعداد ۸۰ کشاورز مقیم روستا و ۵۹ کشاورز ساکن شهر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و ابزار استفاده شده پرسشنامه بود. نتایج نشان دادند که پذیرش اجتماعی دو گروه نسبت به یکدیگر تقریبا مطلوب است (میانگین رتبه ای: روستا: ۵۴/۳؛ شهر: ۷۶/۳). الگوپذیری ازنظر کشاورزان ساکن روستا در حد زیاد و ازنظر کشاورزان ساکن شهر نسبتا زیاد است (میانگین رتبه ای: روستا: ۰۶/۴؛ شهر: ۸۳/۳). رضایت شغلی کشاورزان ساکن روستا نسبتا زیاد و گروه ساکن شهر نسبتا کم است (میانگین رتبه ای: روستا: ۲۰/۳؛ شهر: ۱۳/۲). اختلاف و تنش بین دو گروه در حد نسبتا زیاد ارزیابی شده است (میانگین رتبه ای: روستا: ۹۷/۳؛ شهر: ۹۴/۳). افزون بر این بین پذیرش اجتماعی و متغیرهای الگوپذیری و رضایت شغلی رابطه مثبت و معنا دار برقرار است. الگو پذیری گروه مقیم روستا از کشاورزانی که سابقه شهرنشینی کمتری دارند بیشتر و رضایت شغلی جوان ترها و گروه ساکن شهر کمتر از دیگران است. بنابراین یکی از ضرورت های برنامه ریزی توسعه روستایی، شناخت همه جانبه گروه اخیر و چالش های فراروی ایشان و ساکنان دائمی روستاهاست.

روستاگرایی, سکونت فصلی, کشاورزان پاره وقت, کشاورزان غایب, میربگ جنوبی