ساناز شعاعی - کارشناسی ارشد مهندسی آب و سازههای هیدرولیکی، دانشگاه خوارزمی تهران
مجتبی مهرآیین - عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی تهران

از جمله سازه های انحراف، روزنه های جانبی بوده که در مهندسی آب به طور معمول در بدنه کانال اصلی به منظور انحراف قسمتی از جریان استفاده میشود. در این مطالعه جریان عبوری از روزنه جانبی مربعی در کانال دایرهای بااستفاده از مدلسازی عددی انجام شد.درابتدا برای صحت سنجی، دو مدل آزایشگاهی روزنه جانبی در کانال مستطیلی و سرریز جانبی در کانال دایره ای شبیه سازی شده و نتایج شبیه سازی عددی با نتایج آزمایشگاهی مقایسه گردید که نشان دهنده دقت قابل قبول مدل عددی بود. در ادامه الگوی خطوط جریان و تغییرات مولفه های مختلف سرعت در ترازهای مختلف مطالعه و محل تشکیل ناحیه ایستایی و نقطه ایستایی بررسی شد. نتایج نشان میدهد با افزایش عدد فرود وسعت ناحیه ایستایی کاهش مییابد و در شرایطی که عدد فرود کمتر از ۰/۳ است، ناحیه جداشدگی در بستر کانال اصلی تشکیل نمیشود. در این تحقیق تاثیر پارامترهای بی بعد موثر بر ضریب آبگذری روزنه جانبی مربعی در کانال دایرهای بررسی شد. نتایج نشان میدهد که با افزایش پارامترهای بیبعد طول روزنه جانبی به قطر کانال اصلی جریان و نسبت تراز تاج پایینی روزنه جانبی از کف کانال اصلی به طول روزنه جانبی، ضریب آبگذری روزنه افزایش مییابد. همچنین باافزایش پارامترهای۵ بی بعد نسبت طول روزنه جانبی به عمق آب در بالادست کانال اصلی جریان و عدد فرود جریان بالادست، ضریب آبگذری روزنه کاهش می یابد.

روزنه جانبی مربعی، ضریب آبگذری روزنه، کانال دایره ای.