حمید رضا عسگری - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
سپیده ورناصری - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
محمد عجمی - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
عبدالحسین بوعلی - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

عملیات خاک ­ورزی موثرترین نقش را در افزایش عملکرد خاک از نظر اقتصادی دارد. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق مقایسه تاثیر عملیات خاک­ورزی حفاظتی (کم­ خاک ­ورزی و بی­ خاک­ ورزی) و سیستم خاک­ ورزی مرسوم بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک سطحی در توالی­ های زمانی مختلف در منطقه آق­قلا است.  آزمایشات در قالب طرح کاملا تصادفی در عمق ۲۵-۰ سانتی­متری و در سه تیمار بی ­خاک ­ورزی، کم­ خاک ورزی و خاک­ورزی مرسوم اجرا شد. در این مطالعه پارامترهای کربن آلی، ماده آلی، وزن مخصوص ظاهری، ترسیب کربن، درصد رس، سیلت و ماسه خاک در سه تیمار مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده­ ها با مقایسه میانگین داده ­ها در سه تیمار مورد نظر با یکدیگر انجام شد. آزمون نرمال بودن داده ­ها نیز با استفاده از آزمون کلموگروف- اسمیرونوف انجام پذیرفت. اختلاف بین میانگین ­ها نیز با استفاده از آزمون دانکن در سطح اطمینان ۰/۰۵ و ۰/۰۱ محاسبه گردیده است. نتایج نشان داد بیش­ترین میزان افزایش کربن آلی و  ماده آلی خاک بر اثر تیمار کم­ خاک­ ورزی و به ­ترتیب ۱۱/۱۱ و ۱۱/۷۸ درصد می­ باشد. هم­چنین میزان وزن مخصوص ظاهری خاک و ترسیب کربن در هر سه تیمار در طول زمان روند افزایشی را نشان داد. نتایج نشان دهنده تفاوت عملکرد خاک­ورزی حفاظتی و مرسوم و پایین بودن عملکرد خاک ­ورزی حفاظتی در ابتدا و سپس افزایش آن در درازمدت بوده است. بنابراین تغییر در نحوه کشت محصولات از سیستم رایج گذشته به روش­ های نوین خاک ­ورزی می­ تواند راه­کار مناسبی در طولانی مدت جهت بهبود شرایط زراعی خاک و افزایش راندمان تولید محصول در اراضی مذکور باشد.

Aq Qala, Carbon sequestration, Erodibility, Soil quality characteristics, Tillage, ترسیب کربن, خاک ورزی, خصوصیات کیفی خاک, فرسایش پذیری