علی چابک - Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam
محمود رستمی نیا - Department of Water and Soil Sciences, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam
مهران شیروانی - Department of soil and water Engineering, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan
مسعود بازگیر - Department of Water and Soil Sciences, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam

تغییرات در کاربری­ های اراضی یکی از دخالت­ های­ بشر است که بر فرآیندهای اکوسیستمی اثرگذار می­ باشد. در این تحقیق برخی از خصوصیات خاک و کانی شناسی رسی در سه کاربری جنگل بلوط با کشاورزی دیم، کشاورزی دیم و کشاورزی دیم رها شده ۲۰ ساله در منطقه کارزان استان ایلام مورد بررسی قرار گرفت. از پروفیل های شاهد در هر کاربری، نمونه­ های خاک تهیه شد و بر اساس کلید رده ­بندی خاک ۲۰۱۴ رده بندی شدند. نتایج تجزیه های خصوصیات خاک ها نشان داد که بیشترین جرم مخصوص ظاهری در افق سطحی مربوط به کاربری کشاورزی رها شده ۲۰ ساله با مقدار(g/cm۳)  ۱/۵۹ می­ باشد. کمترینpH خاک در افق سطحی مربوط به کاربری مرکب جنگل بلوط و کشاورزی دیم با مقدار ۷/۲۸ و بیشترین مربوط به کاربری کشاورزی رها شده ۲۰ ساله با مقدار ۷/۶۱ می باشد. درصد ماده آلی در کاربری مرکب جنگل بلوط و کشاورزی دیم به مقدار ۱/۱۵ درصد بود که از بقیه کاربری­ ها بیشتر بود. بیشترین درصد آهک در افق سطحی کاربری کشاورزی رها شده ۲۰ ساله می ­باشد. بیشترین ظرفیت تبادل کاتیونی در افق سطحی مرکب جنگل بلوط و کشاورزی دیم با ۲۴/۵۶ سانتی­مول بر کیلوگرم می ­باشد. در همه کاربری ­ها، به جزء اکسید کلسیم بقیه اکسیدهای فلزی از سطح به عمق پروفیل خاک کاهش یافتند. همچنین از  بالای شیب به سمت پایین شیب به جزء اکسیدهای کلسیم و منیزیم بقیه اکسیدهای فلزی روند کاهشی داشتند. کانی شناسی با استفاده از X-Ray نشان داد که کانی های ورمی­کولیت، کائولینیت، ایلایت و کلریت کانی­ های رسی اصلی را تشکیل می­دهند و کاربری های متفاوت بر نوع کانی های رسی شناسایی شده تاثیری نداشته است.

Clay mineralogy, Ilam, Land demolition, Soil quality, ایلام, تخریب اراضی, کیفیت خاک, مینرالوژی رس