جواد اکبری - کارشناس ارشد معماری، مشهد، ایران
فاطمه قاسمی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران

انسان امروزی بدون در نظر گرفتن آنچه بر وی گذشته است، قادر به زندگی نیست و برای داشتن زندگی بهتر، باید به زیرساخت هایی که از قبل بدست آورده است، تکیه کند. هویت انسانی در اولین، ابتدایی ترین و بهترین حالت در محیطی که خود آراسته است نمود پیدا میکند. هویت، واژه ای بسیار ساده اما با مفهومی بسیار پیچیده است. با ورود عناصر فرهنگی دیگر کشورها، به خصوص کشورهای غربی، فرهنگ و در پی آن هویت جامعه ایرانی نیز دست خوش تغییراتی شده است؛ از این رو امروزه بحث درباره هویت و فرهنگ در شاخه های مختلف علمی مورد توجه قرارگرفته است. از آنجا که یکی از شیوه های بررسی هویت جامعه، توجه به عناصر فضایی و ارتباطی شهری آن میباشد این مقاله با بررسی عناصر هویت ساز معماری ایرانی در فضای شهری و اینکه خود چگونه میتواند پاسخگوی رضایت شهروندان امروزی باشد و همچنین چگونه میتواند باعث تاثیر مثبت بر رفتار انسان و جامعه گردد و همچنین ایجاد حس تعلق نماید، ارائه شده است. از اهداف این پژوهش میتوان به احیا مجدد فضای شهری و ویژگی های زیبایی شناختی آن، دمیدن روح جدید در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی، تغییر در سطح فرهنگ، حفظ و ارتقاء ارزش های کهن، خلق فضای شهری معاصر با الگو از عناصرسنتی و تحکیم حس تعلق به مکان نام برد. یافته های این پژوهش نشان میدهد که استفاده از عناصر هویت ساز معماری سنتی میتواند ضمن ایجاد ترتیبی نو در فرآیند شکل گیری فعالیتها، به نوسازی، بهسازی و بازسازی شهر نیز کمک نماید و باعث ایجاد حس تعلق به مکان و همچنین ایجاد آرامش در انسان میگردد که این خود موجب تاثیر مثبتی بر رفتار جامعه میگردد.

عناصر هویت ساز، معماری ایرانی ، فضای شهری، حس تعلق به مکان، روحیه انسان.