آویده کامرانی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت
حسین راعی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت

اگر مکان، محصول و نتیجه ی تاثیر نیروهای مختلف در طول تاریخ زندگی بشر دانسته شود، به یقین یکی از نیروهای موثر در شکل گیری آن، اعتقاد به ماورا و نیروی ماورایی است. اندیشه ی تقدس و باور به نیروهای ماورایی، ریشه ای به عمق تاریخ تمدن بشری دارد. این مقاله با بررسی مفاهیم مرتبط با اندیشه ی تقدس در جستجوی آن است که این مفهوم را در ارتباط با مفهوم مکان مقدس بازیابی کند و در این راستا بیشتر بر اندیشه های میرچا الیاده تکیه دارد. سوال اصلی این است که مکان مقدس چیست و در کجا قرار دارد؟ چگونه ایجاد می شود و آیا برای آن انواعی وجود دارد؟ نتایج بررسی نشان می دهد، مکان از دیدگاه الیاده به دو نوع مکان مقدس و غیر مقدس تقسیم شده و انسان ها هم به دو دسته ی انسان بدوی و انسان جامعه ی مدرن در فهم مکان مقدس تقسیم می شوند. مکان مقدس از دیدگاه الیاده، مکانی واجد نظم و جدای از دیگر مکان هاست، این مکان ایجاد کردنی یا ساختنی نبوده، بلکه ظاهر یا آشکار می شود. مکان مقدس جایگاهی در مرکز جهان دارد و نیازمند یک نماد کیهانی برای بروز این تقدس است. الیاده سه مولفه ی اصلی ظهور مکان مقدس را معطوف به وجود مرز، نشانه های طبیعی و نشانه های بر گرفته از اشارات حیوانات می داند. از دیدگاه او درک مکان مقدس، نه تنها برای انسان دینی که برای انسان غیر معتقد نیز امکان پذیر است.

اندیشه ی تقدس، درک مکان مقدس، مکان مقدس، گونه ها، نشانه ها.