نسیم رضایی - دانشجوی کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
محمدرضا تمنایی فر - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

وانمودگرایان افرادی هستند که تواناییهای خود را دستکم می گیرند و از این میترسند که فریبکار شناخته شوند؛ مبتلایان به پدیده وانمودگرایی موفقیت خود را به عواملی غیر از توانایی خود نسبت میدهند که منجر به احساسات منفی، انگیزه های نامطلوب و کاهش بهزیستی میشود. هدف پژوهش حاضر پیشبینی پدیده وانمودگرایی براساس عزت نفس و شفقت به خود در دانش آموزان بود. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسرمقطع متوسطه دوم سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ شهرستان فارسان بود که از میان آنها تعداد ۳۹۶ دانش آموز ۱۹۹) دختر و ۱۹۷ پسر) با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه پدیده وانمودگرایی کلانس (CPIS)، مقیاس عزت نفس روزنبرگ (RSES) و فرم کوتاه مقیاس شفقت به خود ریس و همکاران (SCS) استفاده گردید. داده ها با استفاده از روش همبستگی و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همبستگی منفی معناداری میان عزت نفس (r= -۰/۵۶ ,p<۰/۰۱) و شفقت به خود (r= -۰/۵۷ ,p<۰/۰۱) با پدیده وانمودگرایی وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد متغیر های شفقت به خود و عزت نفس در مجموع ۳۸ درصد از واریانس مربوط به وانمودگرایی را تبیین میکنند. از یافته های این پژوهش میتوان نتیجه گرفت که عزت نفس و شفقت به خود پایین میتوانند در بروز پدیده وانمودگرایی تاثیرگذار باشند. لذا روانشناسان تربیتی و مشاوران مدرسه میتوانند با ارائه راهکارهای مناسب جهت حفظ و افزایش عزت نفس و شفقت به خود به پیشگیری و کاهش پدیده وانمودگرایی کمک نمایند.

وانمودگرایی، عزت نفس، شفقت به خود