حسین جدی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد
حسن نقی زاده - دانشگاه فردوسی مشهد
عباس اسماعیلی زاده - دانشگاه فردوسی مشهد

از ابعاد زبان شناختی متن قرآنی که مهر تاییدی بر جنبه اعجاز و وحیانی بودن این کلام الهی نهاده، نظام معناسازی و روابط بینامتنی در سطوح گوناگون «مفاهیم، آیه ها و سوره ها» است. اتخاذ این شیوه نظم پذیری که می توان از آن، تحت عنوان «نظم شبکه ای متن قرآنی» یاد نمود، کارکردهای فراوانی را در فراورده های تفسیری به ارمغان می آورد. از جانبی دیگر، لزوم تمسک به نگرش جامع نگرانه و تشکیل نظام واره های قرآن بنیان، مستلزم مبنایابی درون دینی است. این مقاله با اتخاذ رویکردی پسینی، از رهگذر استنطاق در کاربست های قرآنی، علاوه بر بازکاوی دو تعبیر همسوی قرآنی، یعنی ایضاح شعاع دلالت «مثانی» (زمر/ ۲۳) بر روابط درون متنی قرآن، و هماهنگی آیات آن در ساحت کلان متن (نساء/ ۸۲)، از رهگذر تمسک به پاره ای از احادیث معصومانŒ ، به تبیین ادله درون دینی «نظام واره معنایی قرآن کریم» پرداخته است. لذا این پیوندهای شبکه ای نه تنها در ابعاد «مفهومی» و «موضوعی»، بلکه در گستره روابط شبکه ای «بیناآیه ای» و «بیناسوره ای» در متن قرآنی قابل ارائه است.

مثانی, نظم ساختاری, نظام واره, سیستم, شبکه