محمد نریمانی - استاد ممتاز روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
متینه عبادی - دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

اضافه وزن و چاقی یک پدیده چند علیتی است که خطر بسیار بزگی برای سلامت و تندرستی انسان است. بسیاری از مشکلات و بیماریهای جسمی، روانی و اجتماعی بهطور مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر اضافه وزن و چاقی است. هدف از انجام این مطالعه مروری بر روند مداخلات صورت گرفته در ایران بر روی افراد چاق و دارای اضافه وزن بود. روش این پژوهش مروری سیستماتیک بود که ۵۵ مقاله در زمینه مداخلات مرتبط با چاقی و اضافه وزن با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی Sid، Magiran و Google Scholar بدون تعیین بازه زمانی، برای بررسیهای پژوهشی انتخاب شد. یافته ها نشان داد که از بین ۴۱۶۶ تعداد گروه نمونه، ۷۱ درصد زن و ۷ درصد مرد بودند . بیشترین بازه سنی مورد بررسی، سنین بین ۳۱ تا۵۰ و کمترین آن ۵۱ به بالا بود. کلیه مطالعات به ۵ دسته تقسیم شدند (روانشناسی، ورزشی، پزشکی، رژیم درمانی، ترکیبی چند مداخله ای) که با استفاده از ضریب توافقی کاپای کوهن مورد تایید قرار گرفت .(K=۰/۹۲) بیشترین مداخلات صورت گرفته در حیطه روانشناختی بود و مطالعات چند مداخلهای و ورزشی، رژیم درمانی، حیطه پزشکی در رده های بعدی بودند. اکثر مطالعات مداخلات خود را در کاهش وزن و علائم ثانوی برچاقی را مثبت ارزیابی کردند، اما این مطالعات دوره پیگیری نداشته و تاثیر نتایج در طول زمان مشخص نشد. همچنین نتایج مطالعات چند مداخلهای نشان داد که ترکیب درمانی چند مداخلهای بسیار کارآمدتر و با دوامتر از یک مداخلهای است. در نهایت نتایج حاکی از این بود که روش چند مداخلهای بهترین روش برای درمان چاقی و اضافه وزن است. بنابراین بهتر است پژوهشهای بیشتری دراین زمینه به خصوص در جامعه مردان دارای اضافه وزن و چاق انجام شود.

اضافه وزن، چاقی، BMI، مداخله، روانشناسی سلامت