جمال صالح زاده - دانشجوی دکتری عرفان اسلامی و اندیشه های امام خمینی (ره)، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
سید جاسم پژوهنده - استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
علیار حسینی - استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد مسجدسلیمان، دانشگاه آزاد اسلامی، مسجدسلیمان، ایران.

یکی از مسائل مهم در بحث عرفان، بررسی مقامات عرفانی و تشریح درجات مختلف آن­ها ست که به کرات مورد توجه عارفان قرار گرفته و هر یک دیدگاه­ها و برداشت­های خود را پیرامون آن­ها بیان کرده­اند. بدون شک پیامبر اکرم(ص) یکی از عارفان بزرگ محسوب می­شود و در تصاویری که از ایشان برجای مانده است، می­توان جلوه­هایی از زیبایی­شناسی عرفانی را مشاهده کرد. در پژوهش پیش­رو محوریت اصلی کار، بررسی رویکرد عرفانی امام خمینی (ره) و امام محمد غزالی در ارتباط با مقامات عرفانی با تکیه بر سه مقام توبه، رضا و توکل است. پژوهش حاضر با رهیافت توصیفی - تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه­ای به­ویژه منابع مربوط به دیدگاه­ها امام خمینی (ره) و امام محمد غزالی نگاشته شده. مهم­ترین نتایج آن بدین قرار است که این دو شخصیت عارف­مسلک و بزرگ به­رغم توافق نظر در برخی از مسائل، گاه دیدگاه­های متفاوتی نیز مطرح کرده­اند تا جایی که گاه امام خمینی (ره) به نقد نظرات امام محمد غزالی نیز پرداخته است. همچنین امام خمینی (ره) به بیان درجات هریک از مقامات مذکور پرداخته و با تامل و دقت بسیار بالایی آن­ها را تعریف و تبیین کرده، درحالی­که امام محمد غزالی بیشتر به توصیف کلی این مقامات مبادرت ورزیده است. به نظر می­رسد که با توجه به فاصله زمانی طولانی بین دوره زمانی حیات امام خمینی (ره) و امام محمد غزالی و نیز به دلیل استمرار و توسعه رویکردهای عرفانی توسط دیگر عارفان و بهره­مندی و توسعه دیدگاه­های عرفانی امام خمینی تحت تاثیر آنان، ایشان توانسته است دیدگاه­های جامع تری نسبت به عارفان قبل از خود پیرامون این مقامات عرفانی ارائه دهد.اهداف پژوهشواکاوی زیبایی­شناسی عرفانی در آثار امام محمد غزالی و امام خمینی(ره)؛بررسی ویژگی­های بصری و مفهومی عرفان در تصاویر پیامبر(ص).سوالات پژوهشزیبایی­شناسی عرفانی در اندیشه غزالی و امام خمینی (ره) چه نمودی یافته است؟ویژگی­های بصری و مفهومی عرفان چه بازتابی در تصاویر پیامبر(ص) داشته است؟

مقامات عرفانی, امام خمینی, امام محمد غزالی, پیامبر(ص)