محبوبه والیانی - دکترای علوم بالینی، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران.
مریم کیانپور - دکترای علوم بالینی، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران.
الهه شیران - کارشناس ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

مقدمه: یکی از ریسک فاکتورهای آپگار پایین هنگام تولد، طول مدت زایمان و افزایش آن است. امروزه روش های مختلف دارویی و غیردارویی برای کاهش درد زایمان و نیز مدت زایمان استفاده می شود. یکی از این روش های موثر، استفاده از رفلکسولوژی (ماساژ دستی پاها) در لیبر است که باعث کاهش درد زایمان می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیرات این روش بر طول مدت زایمان، آپگار نوزاد و مقایسه آن با مراقبت های روتین بیمارستان انجام شد. روش کار: این مطالعه نیمه تجربی از نوع کارآزمایی بالینی شاهد دار تصادفی شده در سال ۸۹-۱۳۸۸ بر روی ۸۸ نفر از زنان باردار که به منظور زایمان به بیمارستان های شهید بهشتی و عسگریه شهر اصفهان مراجعه کردند، انجام شد. افراد به طور تصادفی در دو گروه مداخله (رفلکسولوژی) و کنترل (مراقبت روتین) قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل دو بخش خصوصیات فردی (سن، محل سکونت، شغل، سطح تحصیلات) و سن حاملگی و بخش دوم مربوط به طول مدت زایمان و پیامد زایمان (آپگار نوزاد در قایق ۱ و ۵ بعد از تولد) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۸) و آزمون کای اسکوئر و آنالیز واریانس انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین آپگار دقیقه اول و پنجم بعد از تولد بین دو گروه از نظر آماری معنی دار نبود (۰۵/۰>p). طول مدت فاز فعال زایمان بین دو گروه تفاوت معناداری را نشان داد ( ۰۰۱/۰>p). در گروه رفلکسولوژی طول مدت فاز فعال زایمان کوتاه تر از گروه مراقبت روتین بود، ولی این تفاوت در مورد مرحله دوم (تولد نوزاد) (۲۹/۰=p) و سوم زایمان (خروج جفت) (۲۷/۰=p) از نظر آماری معنادار نبود. نتیجه گیری: رفلکسولوژی با تاثیر مستقیم بر کاهش طول مدت زایمان و درد زایمان، در کاهش میزان بروز آسفیکسی موثر است و تاثیر منفی بر نمره آپگار ندارد.

آپگار نوزاد, دستکاری عضلانی اسکلتی, کارآزمایی لیبر, نولی پار