صدیقه فصیحی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
علی اصغر بهشتی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
علی نقی ضیایی - دانشیارگروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

توسعه صنعت و شهرنشینی، باعث افزایش تقاضا برای آب شده است، از طرفی با افزایش دما؛ بارش نزولات جوی کم شده، حجم زیادی از آب موجود نیز تبخیر و از دسترس خارج میشود. بنابراین یک نگاه مدیریتی همه جانبه و توزیعی از نظر مکانی-زمانی بر اجزای بیلان، برای مدیریت و کنترل بهتر منابع آب در دسترس در سطح منطقه ضرورت پیدا میکند. زمانبر و پر هزینه بودن، استفاده از روشهای تجربی و وجود خطای انسانی، عدم برآورد توزیعی از نظر زمانی-مکانی از مشکلات مدل سازی در سطح حوضه است، بنابراین استفاده از مدلهای کامپیوتری برای مدلسازی الزامی است.SWB۲ (Soil Water balance) کد کامپیوتری بیلان آب خاک سازمان زمین شناسی ایالت متحده آمریکا (USGS)، مدلی برای برآورد نفوذ خالص و سایر اجزای بیلان آب به صورت توزیعی و روزانه است و از داده هایی استفاده میکند که به راحتی در دسترس هستند. مدل پس از بررسی تغییرات رطوبت خاک نسبت به ورودی و خروجی، نرخ حداکثر آب در دسترس ناحیه ریشه را محاسبه کرده، اگر مقدار رطوبت بیشتر از حداکثر آب در دسترس باشد نفوذ خالص اتفاق افتاده آن را محاسبه میکند. هدف از این تحقیق معرفی مدل، نحوه ی کارکرد آن و اجرای مثال منطقه سنترال سند ویسکانسین، تحلیل خروجیها و سنجش حساسیت آن است. خروجیها نشان داد، نفوذ در مناطق آبیاری شده با ظرفیت آب موجود بالا و بافت در گروه هیدرولوژیکی A، بیشتر از سایر مناطق است. ظرفیت آب موجود در اراضی زراعی جنوب غرب منطقه در نرخی بین ۲/۲-۱/۳ اینچ بوده که به آبیاری کمتری ۵-۲) اینچ) نیاز دارد. برخلاف آن، مناطق شمالی تر ظرفیت آب موجود آن بین ۰/۵ تا ۱ اینچ است و آبیاری بیشتری ۸) تا ۱۱ اینچ) در آنجا صورت میگیرد. حساسیت کد با افزایش ۲۰ میلی متر به بارش ورودی، سنجش و نتایج نشان داد؛ مدل روابط بین اجزای بیلان را به خوبی درک کرده و مطابق با افزایش بارش ورودی، خروجی های تاثیرپذیر از این فرآیند نیز افزایش داشتند که نتیجه قابل قبولی را نشان داد.

مدل توزیعی، فورترن ۲۰۰۸، SWB۲۱ ، فایل کنترل، تورنت وایت-ماتر