فرامرز سهرابی - دانشیار روانشناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبایی
حسن اسدزاده - دانشیار روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی
زهره عربزاده کوپانی - کارشناسی ارشد کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبایی

پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش والدینی بارکلی بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان پیش دبستانی منطقه ی ۱۰ شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش، طرح پیش آزمون–پس آزمون با گروه آزمایش و گواه با جایگزینی تصادفی است که برای اجرای پژوهش، در ابتدا ۴ مهدکودک به طور تصادفی از میان مراکز پیش دبستانی منطقه ۱۰ انتخاب و۴۰ کودک از میان این مراکز به تصادف انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسشنامه، علائم مرضی کودکانCSI-۴  توسط والدین و مربی، ۳۰ کودک که در شاخص نافرمانی مقابله ای پرسش نامه علائم مرضی کودکان نمره بالاتر از نمره برش کسب کردند، انتخاب شدند. برای تشخیص نهایی و دقیق با مادران هر یک از کودکان بر اساس ملاک های تشخیص اختلال نا فرمانی مقابله ای موجود درDSM-IV  مصاحبه ای انجام شد. سپس مادران کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای به روش جایگزینی تصادفی به ۲ گروه ۱۵ نفر آزمایش و ۱۵ نفر کنترل قرار گرفتند. والدین گروه آزمایش ۹ جلسه ۹۰ دقیقه ای آموزش به شیوه بارکلی را دریافت کردند. بعد از پایان جلسات، پس آزمون از آنها به عمل آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده، در گروه آزمایش، نسبت به گروه گواه، در مراحل پس آزمون کاهش معناداری در شدت نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای مشاهده شد. نتایج پژوهش بیانگر این مطلب است که نافرمانی کودکان گروه آزمایش به طور معناداری کاهش یافته است و بین اثربخشی آموزش والدینی بارکلی بر کاهش نافرمانی مقابله ای دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر آموزش والدین به شیوه بارکلی می تواند روش کارآمدی در بهبود علائم رفتاری اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان  پیش دبستانی باشد.

اختلال نافرمانی مقابله ای, آموزش والدینی بارکلی, نشانه های نافرمانی, کودکان پیش دبستانی