موسی الرضا صمدی - ۱. دانش آموخته دکتری تخصصی، مکانیزاسیون کشاورزی،گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
سید صادق سیدلو - گروه مهندسی بیوسیستم دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
عباس روحانی - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشگاه فردوسی مشهد
علی محمد نیکبخت - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

یکی از مواد اولیه و مهم که در صنعت دارویی و غذایی استفاده گسترده ای دارد اسانس حاصل از گیاهان دارویی است. اصالت و درجه خلوص اسانس از نظر اقتصادی و کاربری موضوع مهمی می باشد. روش های مبتنی بر تجزیه مواد برای شناسایی و ارزیابی اصالت اسانس ها دارای نقاط ضعفی از قبیل هزینه بالا و زمان بر بودن هستند و استفاده از سامانه های بینی الکترونیک این معایب را می تواند پوشش دهد. در این مطالعه یک سامانه بینی الکترونیک متشکل از ۸ حسگر نیمه هادی اکسید فلز برای تعیین درجه خلوص اسانس نعناع فلفلی طراحی شد. از روش تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) برای کاهش ابعاد داده ها و شناسایی حسگرهای موثر در تشخیص درجه خلوص و حذف حسگرهای غیر مفید و از روش ماشین بردار پشتیبان برای محاسبه دقت طبقه بندی استفاده شد. بر اساس نتایج، روش PCA با دو مولفه اصلی PC۱ و PC۲ توانست ۸۲ درصد از واریانس داده ها را پوشش دهد. هم-چنین بر اساس نمودار لودینگ، حسگرهایی که تاثیر بیشتری در تشخیص درجات خلوص اسانس داشتند؛ شامل حسگرهای TGS۸۲۲، MQ۸،MQ۳ ، MQ۵ ، MQ۹ و TGS۸۱۳ نیز شناسایی شدند. الگوریتم تشخیص بر پایه ماشین بردار پشتیبان هم قادر به تفکیک نمونه های اسانس با درصد خلوص صفر تا ۱۰۰% از یکدیگر با دقت ۷۵ درصد بود. بنابراین سامانه بینی الکترونیکی با پیشنهادی بر پایه الگوریتم مذکور توانست با دقت قابل قبولی، درجه خلوص اسانس نعناع فلفلی را تشخیص دهد.

اسانس, بینی الکترونیک, تجزیه به مولفه های اصلی, درجه خلوص, ماشین بردار پشتیبان, نعناع فلفلی