یعقوب ایران منش - Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
مهدی پورهاشمی - Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
حسن جهانبازی - Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
مهدی زندبصیری - Khatamolanbia Technology University of Behbahan
محمود طالبی - Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)

مقدمه و هدف: دانش­ سنتی (Traditional knowledge) دانشی است که به دلیل تجربه و سنت­ های مردم محلی یک منطقه و با استفاده از روش آزمون و خطا در آزمایشگاهی به­نام طبیعت حاصل می­شود. شناسایی دانش­های سنتی مرتبط با جنگل در دهه ­های گذشته به ویژه در زمینه دستیابی به مدیریت پایدار جنگل و با هدف نهایی دستیابی به توسعه پایدار محلی، منطقه­ ای، ملی و جهانی اهمیت فراوانی پیدا کرده است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی دانش­ های سنتی مرتبط با بهره ­برداری از بذر بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) می باشد.  مواد و روش ها: این پژوهش در دو سامان عرفی چیگو و بیدله واقع در بخش منج شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. اطلاعات مورد نیاز از جامعه محلی با استفاده از روش نمونه­گیری گلوله­ برفی و رویکرد شهرت با استفاده از ۵۶ مصاحبه به دست آمد. نقش بذر درختان بلوط در مطالعات رسمی نیز جداگانه با استفاده از مطالعات کتابخانه ­ای بررسی شد تا ارزیابی دانش ­های سنتی بهره ­برداری از بذر این درختان نیز بررسی گردد. درنهایت، با استفاده از ارزیابی کیفی و تجزیه و تحلیل اثرات و پیامدها، ده معیار سنجش دانش­ های سنتی و دانش­ های رسمی و تفاوت بررسی در این دو دانش تشریح شد. یافته­ ها: ازجمله کاربردهای میوه بلوط که به تقریب در اکثر خانوارهای روستایی مناطق مورد مطالعه رواج دارد، استفاده از جفت بلوط برای تهیه مشک­های مختلف است. از کاربردهای مختلف بلوط که عموما توسط مردمان محلی ساکن زاگرس استفاده می­شده­، می­ توان به مواردی از قبیل: نان بلوط، شیره بلوط، کباب بلوط و بلوط آب­پز اشاره کرد. همچنین، شیره قهوه ­ای رنگی موسوم به عسل غزوله (Qazūlah) در اواخر فصل تابستان و اوایل پاییز بر روی پیاله میوه تشکیل می­شود که به آن "مان شوکه" اطلاق شده و مصرف خوراکی دارد. نتیجه گیری:  نتایج نشان داد از آنجایی که یک دانش رسمی می­ تواند مبتنی بر نیازهای علمی باشد، سرعت تولید اطلاعات، حاکمیت مقررات علمی، دقت و صحت علمی و ارتباطات رسانه­ای در راستای پژوهش های مرتبط با بذر درختان بلوط ایرانی می­تواند از مزایای دانش رسمی در این فرآیند منظور شود (مشابه دیگر دانش های رسمی)، اما در سوی مقابل، دانش­های سنتی به دلیل سازگاری با شرایط محلی و پذیرش اجتماعی می­توانند زمینه را برای مدیریت مشارکتی در جنگل­های زاگرس فراهم کنند.

Chaharmahal and Bakhtiari, Impact Assessment, Local people, Acorn, Traditional Forest Related Knowledge, ارزیابی پیامدها, جوامع محلی, چهار محال و بختیاری, دانش سنتی مرتبط با جنگل, میوه بلوط