صادق پرتانی - دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بجنورد
میلاد فیروزه - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه بجنورد

آکواپونیک تکنیکی است که جایگاه خاص خود را در سیستمهای کشاورزی متراکم پایدار دارد که پایداری آن منوط به لحاظ پویایی زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی این سیستم ها است. واحدهای آکواپونیک منبع آب غنی از مواد مغذی برای تولید گیاهان هستند. آکواپونیکها از مزیت بزرگ چرخش آب برخوردار هستند به طوری که هرگونه نیاز به مصرف روزانه مقدار زیادی آب برای جبران میزان از دست رفته آن را مرتفع می کنند. مواد زائد بیولوژیکی که توسط ماهی تولید می شود، بوسیله باکتریهای نیتریفیکاسیونکننده تجزیه میشوند و به شکل مواد مغذی که توسط گیاهان قابل استفاده هستند در می آیند. این ارزیابی میدانی در سیستم آکواپونیک شهرستان بجنورد به مدت یکسال (۱۴۰۰-۱۳۹۹) با اندازه گیریهای هفتگی کیفیت آب از جمله اکسیژن محلول، pH، دما و نیتروژن کل در سه فاز تانک پرورش ماهی، مخزن بیوفیلتر و بستر کشت گیاهان به منظور ارزیابی و تحلیل این مواد مغذی پرداخته است. نتایج نشان داد فرآیند اولیه تشکیل کلونی باکتریایی یک واحد آکواپونیک ۳-۴ هفته طول می کشد که به ترتیب آمونیاک به سیستم در ۷ روز اول با احتیاط اضافه شده و طی هفته بعد از آن به موازات کاهش آمونیاک، مقدار نیتریت افزایش پیدا میکند. در طی ۲۵-۲۰روز نیتریت اکسید شده و به نیترات تبدیل شده که نشان دهنده یک کلونی باکتری در حال توسعه یافته است. پایان فرآیند چرخش مواد مغذی در آکواپونیک زمانی است که مقدار نیترات به طور ثابت در حال افزایش باشد، مقدار نیتریت صفر میلیگرم در لیتر و مقدار آمونیاک کمتر از ۱میلیگرم در لیتر باشد.

آکواپونیک، کشاورزی پایدار، نیتریفیکاسیون، مواد مغذی آب