اخترالسادات موسوی - کارشناس ارشد مواد اولیه و رنگ رزی، دانشگاه کاشان. (مسوول مکاتبات)
احمد اکبری - دانشیار و عضو هیات علمی، دانشگاه کاشان
حسن خاتمی - استادیار و عضو هیات علمی، دانشگاه کاشان.

زمینه و هدف: یکی از عوامل مخرب اصلی در رنگ­پریدگی الیاف رنگی، پرتوهای فرابنفش با انرژی زیاد است که موجب شکستن پیوندهای شیمیایی و تجزیه نوری ساختارهای آلی می­گردد. امروزه به دلیل اثرات نامطلوب آنتی­اکسیدان­های سنتزی، تمایل به استفاده از آنتی­اکسیدان­های طبیعی که استفاده از آن­ها فاقد هر گونه ضرر و زیان برای محیط زیست باشد، یا مضرات حاصل کم تر از آنتی ­اکسیدان­های سنتزی باشد افزایش یافته است. هدف از این تحقیق استفاده از عصاره رزماری با ویژگی آنتی­اکسیدانی و دوست­دار محیط زیست به عنوان کاربرد نوین جهت محافظت الیاف در برابر پرتوهای فرابنفش می­باشد. روش بررسی: در این پژوهش عوامل زمان تابش نور و غلظت آنتی­اکسیدان با استفاده از عصاره رزماری بهینه­­سازی شد. سپس  مشخصه­های رنگی نمونه­های پشمی رنگ رزی شده تحت سیستمCIE (L*a*b*)  مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت و با مقادیر تغییر رنگ E∆ بیان شد. در نهایت تغییرات فیزیکی الیاف خام و عمل شده با آنتی­اکسیدان طبیعی (عصاره رزماری) بعد از رنگ رزی با استفاده از تست SEM بررسی شد. یافته­ها: در تمامی موارد، استفاده از آنتی­اکسیدان­ تا حدودی باعث بهبود نسبی در خواص حفاظتی نمونه­ها در برابر پرتوهای فرابنفش شد. برای نمونه­های عمل شده با عصاره رزماری غلظت ۰۱/۰ و ۰۳/۰ بهترین عمل کرد را در ثبات نشان داد. بحث و نتیجه­گیری: به طورکلی با توجه به نتایج می­توان گفت که امکان مطالعه در زمینه جاذب­های طبیعی به دلیل خصوصیات محیط زیستی ، صرفه اقتصادی و در دسترس بودنشان، به منظور پیشرفت و توسعه کاربرد این مواد و جلوگیری از آلودگی محیط زیست مهم و اساسی می باشد و باید به آن توجه شود .

عصاره رزماری, رنگ زای طبیعی جاشیر, ثبات نوری, محیط زیست