ناصر مجنون حسینی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران، ایران

تعیین تراکم یا میزان بذر مطلوب یکی از جنبه های مهم مدیریت زراعی است که برای کاهش بذر مصرفی و در نتیجه کاهش هزینه تولید یا افزایش تولید در واحد سطح انجام می شود. در این بررسی، واکنش چهار رقم اصلاح شده (تجاری) گندم در تراکم های مختلف در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در سال زراعی ۱۳۹۸ مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد که شامل عامل رقم گندم تجاری در چهار سطح (ارقام مهدوی، قدس، مرودشت و M۷۵-۵) و عامل تراکم کاشت در پنج سطح (۲۰۰، ۲۵۰، ۳۰۰، ۳۵۰ و ۴۰۰ بوته در متر مربع) بود. صفات ارتفاع، تعداد پنجه و سنبله بارور، تعداد دانه در هر سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که واکنش ارقام گندم به تغییرات تراکم بوته در اغلب صفات مورد مطالعه به جز تعداد پنجه، عملکرد دانه و ماده خشک در واحد سطح تفاوت معنی داری داشتند. واکنش ارقام گندم مورد بررسی به تراکم بوته روند مثبتی داشت، به طوری که بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک همه ارقام در تراکم های بالاتر (۳۵۰ و ۴۰۰ بوته در متر مربع) به دست آمد. گندم قدس با بیشترین ارتفاع بوته (۸۶/۵ سانتی متر) و بیشترین تعداد سنبله بارور (۱۶۴ سنبله در متر مربع) نسبت به ارقام مهدوی، مرودشت و M۷۵-۵ برتر بود. در مجموع، نتایج نشان داد که کاربرد تراکم ۳۵۰ بوته در متر مربع را می توان به عنوان بهترین تراکم کاشت برای ارقام گندم تجاری پاییزه در منطقه کرج و نقاط مشابه آن در نظر گرفت، که از هدر رفت بذر ارقام اصلاح شده جلوگیری می نماید.

ارقام گندم, عملکرد پتانسیل, عملیات زراعی, ماده خشک, هزینه نهاده ها