نسرین هرمی - کارشناس ارشد صنایع دستی از دانشگاه هنر تهران

نور و روشنایی تجلی هستی و حقیقیت و منشا حیات است و به همین واسطه یکی از اسما الهی نور بوده. نور در نزد حکیمان, عارفان و دانشمندان اسلامی نیز جایگاه خاصی دارد لذا بحث نور و پرداختن به آن از جهات مختلف در شاخه های هنر اسلامی مطرح می شود. ابزار و وسایل روشنایی از جمله اشیایی است که با نور در ارتباط بوده و به منظور برطرف نمودن نیازهای مادی و معنوی بشر ساخته شده است و قندیل ها نیز از جمله این اشیاست.(شایسته فرد, ۱۳۸۱,۲) بررسی علل و پیشینه ی اهمیت نور و ساخت وسایلی که جایگاه نور باشد و مقدس شناخته شود یکی از اهداف این پژوهش بوده که به روش توصیفی تحلیلی گردآوری شده و بر این اساس, ابتدا به معرفی جایگاه نور نزد ادیان و دیدگاه عرفا و اندیشمندان پرداخته شده و پس از آن راجع به میزان اهمیت قندیل ها و استفاده از نقش این شی نمادین در مکان های مقدس تحقیق به عمل آمده که یکی از مهمترین مکان هایی که ارتباط مستقیم با قندیل داشته, محراب بوده است که در پژوهش پیش رو, به پیشینه ارتباط فضای محراب و قندیل نیز پرداخته شده. سوالات این پژوهش بدین شرح می باشد دلیل حضور همیشگی قندیل ها در پرستشگاه ها و بخصوص محراب ها چه چیزی است؟ و اینکه جایگاه قندیل در نزد سایر ادیان به چه صورت بوده؟ که با بررسی های انجام شده مشخص می شود که احترام به عنصر نور به عنوان امری مقدس در ادیان قبل از اسلام وجود داشته, و این مسئله پس از اسلام با آیاتی که در قرآن به توصیف خداوند پرداخته, تلفیق شده و منجر به ساخت روشنایی هایی گشته که نمادی از خداوند شناخته می شد

نور, قندیل, محراب