ایرج صادقی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
بیژن ظهیری ناو - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
خدابخش اسداللهی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

این پژوهش با تکیه بر نظریه رفتار زبانی و موقعیت اجتماعی آلفرد آدلر و نظریه مکتب چشم ­انداز کارل ساور از تعریف جغرافیا، جهان متن داستان­ های جمال­زاده را از نظر زبان بدن و ارتباطات غیر کلامی بررسی می­ کند. طبق نظریه آدلر، رفتارهای زبان، انعکاسی از موقعیت ­های اجتماعی و محیطی است. در چشم ­انداز متن، با توجه به انسان و تغییرات رفتاری، جغرافیای فرهنگی شکل می­ گیرد. گاهی داستان از گونه­ های مختلف انسانی تشکیل می­ شود که جغرافیای فرهنگی خاص خود را بر اساس گونه ­شناسی انسان نمایان می­­ کند. سنخ­ های انسانی، مبین فرهنگ و فضای ذهن و دوران نویسنده داستان هستند. در این مقاله، با بررسی ارتباطات غیر کلامی، از روش توصیفی-تحلیلی و مطالعات کتابخانه ­ای استفاده شده است. هدف از پژوهش، اشاره­ای به نسبت کارکرد ارتباطات تن­ زبانی شخصیت­ ها و سنخ ­های انسانی در داستان­ های جمال ­زاده و تاثیر مفهومی آن بر روابط گونه­ های انسان، در داستان است. نتایج حاصل از این پژوهش این است که ارتباطات غیر کلامی در جمال­ زاده بسیار پررنگ است و جمال­ زاده برای بیان احساسات و مفاهیم نامحسوس، از تن­ زبانی و رفتار بدنی بهره می ­برد. یکی از دلایل این روش وی فقر واژگانی و نداشتن برابری­ های مناسب مفهومی است. از جمله خشم و شادی را می توان نام برد. از نظر فراوانی، بنا بر نمودار، بیشترین رفتار زبانی غیر کلامی در مولفه «چشم» دیده می شود و کمترین رفتار تن ­زبانی به مولفه عضو بدنی «زبان» تعلق دارد.

چشم انداز, رفتار, زبان بدن, داستان, انسان, فرهنگ