علی محمدی آشنانی - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم/ ریاست دانشکده تهران
محمد علی دولت - استادیار پژوهشی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

پژوهش‎های میان‎رشته‎ای قرآنی گر چه از یکسو، پیوند مستحکم علم و دین و از سوی دیگر در تبیین اعجاز علمی و از سوی سوم در تفسیر علمی، کاربرد دارد؛ اما در صورت بیتوجهی به ضوابط فهم صحیح و عدم برداشت صحیح از قرآن، انتساب و انطباق نظریات علمی با آن، نوعی تفسیر به رای، ایجاد التقاط و تحمیل و تحریف، محسوب میشود. بدبن رو استخراج و کاربست ملاک‎های ارزیابی پژوهش‎های میان‎رشته‎ای قرآنی ضروری است. این پژوهه در صدد است با روش توصیفی، ضوابط فهم صحیح قرآن را از دیدگاه آیت‎الله جوادی آملی، استخراج و معرفی نماید. یافته های این جستار نشانگر آن است که هر چند از دیدگاه ایشان، فهم قرآن برای عموم ممکن و لازم است؛ اما استناد و احتجاج به برداشتها، از نظر روشی منوط به رعایت شش نکته؛ شامل ۱.توجه به ادبیات عرب و علوم پایه بدون اصالت دادن به قواعد اعتباری آن علوم، ۲. توجه به گوناگونی گزارههای قرآنی از نظر اخباری، انشایی، تمثیلی و نمادین بودن، ۳. مد نظر قرار دادن پیوند حقایق جهان‎شناختی با خداشناختی در قرآن و اختلاف زبان قرآن با بیان علم، ۴. بهرهمندی روشمند از عقل و یافتههای علمی در فهم قرآن و پرهیز از هرگونه التقاط، تحمیل و تطبیق های نامدلل، ۵. پرهیز از جمود بر شان نزول و مصادیق در عین توجه به آنها و ۶. کنار نهادن هر گونه قیاس و استحسان است.

قرآن کریم, مطالعات میان رشته ای, ضوابط روشی, تفسیر علمی, جوادی آملی