هادی قربانی - Dept. of Water and Soil, College of Agric., Shahrood Univ. of Technol., Shahrood, Iran.
مصطفی حیدری - Dept. of Agron. and Plant Breed., College of Agric., Shahrood Univ. of Technol., Shahrood, Iran.
محدثه غفاری - Dept. of Soil Sci., College of Agric., Shahrood Univ. of Technol., Shahrood, Iran

فلزات سنگین از آلاینده های خطرناک زیستمحیطی هستند که از طریق ورود به زنجیره غذایی موجب بروز خطرات زیان باری برای انسان ها، گیاهان و سایر موجودات می شوند. به منظور بررسی اثرهای تنش شوری و عناصر سنگین سرب و کادمیوم بر گیاه اسفناج، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۲ در دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح شوری (صفر، ۴ و ۸ دسیزیمنس بر متر) به عنوان فاکتور A و تیمار عنصر سنگین در چهار سطح (شاهد، کادمیوم، سرب و سرب+کادمیوم) به عنوان فاکتور B بودند. نتایج نشان داد که شوری تاثیر معنیداری بر وزن تر و خشک اسفناج نداشت؛ اما تیمار عنصر سنگین سبب تغییرات معنیداری در آنها گردید. کمترین و بیشترین وزن تر و خشک به ترتیب از تیمار کادمیوم و کادمیوم + سرب حاصل شد. بجز رنگدانههای فتوسنتزی فلاونوئید و آنتوسیانین، شوری تنها تاثیر معنیداری بر مقادیر کلروفیل a، کلروفیل b و کارتنوئید داشت و سبب کاهش آنها در سطح شوری ۸ دسیزیمنس بر متر شد. تیمار شوری بدون تاثیر بر مقدار پتاسیم، منجر به افزایش مقادیر سدیم و کربوهیدرات محلول در برگ های گیاه اسفناج گردید. اثر متقابل شوری و عنصر سنگین تنها در مورد کربوهیدرات، مقادیر کلروفیل a و کلروفیل b معنیدار بود. بیشترین میزان کربوهیدرات از تیمار ترکیبی کادمیوم + سرب و سطح شوری ۸ دسیزیمنس بر متر و نیز بیشترین میزان کلروفیل a وb از تیمار بدون استفاده از شوری (شاهد) و عنصر سنگین سرب حاصل شد.

Salinity stress, Physiological traits, Heavy metals., تنش شوری, صفات فیزیولوژیک, عناصر سنگین