علی بیات کشکولی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل
مجید عزیزی - هیئت علمی
مهدی فائزی پور فائزی پور - دانشگاه تهران، دکتری

صنوبرها به عنوان گونه سریع الرشد در صنعت کشور اهمیت زیادی دارند. تاکنون اطلاعات صنوبرکاری­ها مانند میزان سطح٬ حجم و برداشت با استفاده از روش های غیرعلمی و ضعیف به دست آمده است. با توجه به عدم وجود اطلاعات جامع، به روز و قابل استناد در کشور در خصوص صنوبرها، مطالعاتی در خصوص شناسایی امکانات بالقوه و بالفعل صنوبرکاری­ها از جهات مختلف مانند میزان سطح، حجم، برداشت، چگونگی پراکنش و گونه در چهار استان بااستعداد فراوان ازلحاظ صنوبر کاری یعنی استان های آذربایجان شرقی، کرمانشاه، زنجان و اردبیل در بین سال­های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ صورت گرفت. روش نمونه برداری خوشه­ای در دو مرحله مورداستفاده قرارگرفته. مرحله اول جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و مصاحبه نیمه باز در مناطق روستایی موردنظر بود و مرحله دوم پیمایش میدانی در روستاهای این چهار استان می­باشد. اطلاعات حاصل از پیمایش میدانی مواردی مانند سطح زیر کشت صنوبر، حجم سرپای صنوبر، گونه‎های غالب هر منطقه، و برآورد حجم از طریق جداول حجم و وزن بودند. نتایج حاصل نشان می­دهد میانگین حجم برداشت سالیانه در چهار استان موردمطالعه ۴۳۱۵۶ مترمکعب با میانگین خطای به دست آمده بر اساس مقایسه بین دو روش مصاحبه و روش میدانی ۱۴ درصد می باشد. سطح صنوبر کاری در چهار استان مذکور (۱۸۰۳۹ هکتار) در حدود ۱۰ درصد مساحت کل صنوبرکاری­ها در کشور می باشد که نشان دهنده کاهش ۸ درصدی صنوبر کاری در این چهار استان نسبت به سال­های قبل می­باشد. 

مساحت صنوبر کاری, پیمایش میدانی, حجم برداشت, نمونه برداری خوشه ای