ناهید حیدریان دانا - کارشناس ارشد بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران
عبدالرحیم پرورش - عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
مهدی خیادانی - عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

در مطالعات مدیریت منابع آبهای سطحی و زیرزمینی ، بررسی آلودگی و گسترش آنها در مناطق تحت تاثیر منبع آلاینده از موضوعات بسیار مهم می باشد. آبخوانهای آبرفتی منابع منحصر به فرد تامین آب جهت مصارف مختلف شرب ، صنعت و کشاورزی می باشند و چنانچه در معرض آلودگی های مختلف ، خصوصا شیرابه های محل دفن زباله قرار گیرند دچار تغییر کیفیت می شوند ودر صورتیکه مطالعات لازم با توجه به خصوصیات آبخوان انجام نپذیردو از آلودگی جلوگیری نشودخسارات جبران ناپذیری به منابع آب و خ اک واردمی نماید . امروزه در کشور ما به ویژه در مناطق شمالی به علت بالا بودن سطح آب زیرزمینی مسأله دفع زباله ها و اثرات حاصل از ورود شیرابه های آنها به آبخوان های آبرفتی و آلودگی سفره های زیرزمینی پائین دست بر اساس ضخامت هیدرودینامیکی آنها در مسیر حرکت آب زیرزمینی بسیار مورد توجه می باشد که باعث گردیده است ، با ورود حجم قابل توجهی از این آلودگی ها (نیترات ، فلزات سنگین و ... ) به منابع آب زیرزمینی مورد استفاده جهت مصارف شرب و کشاورزی، در دراز مدت به صورت یک معضل اجتماعی درآید. محل قدیمی دفن انواع زباله های شهری ، صنعتی و کشاورزی شهرستان ساری وتوابع آن درمنطقه سمسکنده ساری واقع در شرق رودخانه تجن است که درروز 350 تن زباله به محل دفن حمل می گردید و متوسط حجم شیرابه های سطحی درماههای مختلف 1/5 الی 2/5 لیتر درثا نیه اندازه گیری شده بود.غنی بودن آبخوانهای آبرفتی بخشهای پائین دست محل دفن زباله سبب گردیده است که با توجه به افزایش جمعیت و توسعه صنعتی ، افزایش حفر چاههای عمیق ونیمه عمیق جهت تامین آب گسترش یا بند که با توجه به جهت حرکت آبهای زیرزمینی و زهکشهای سطحی منطقه مورد مطالعه ،امکان نفوذ و افزایش غلظت آلاینده در آب زیر زمینی وجود دارد. لذا شناخت نوع منبع آلاینده و کنترل عناصر آلاینده بسیار مهم میباشد که چنانچه این عوامل آلودگی شناسایی و کنترل نگردد ممکن است عواقب جبران ناپذیری را به سفره های آب زیر زمینی و روان آبهای سطحی وارد آورده و نیز انواع بیماریهای منتقله از آب را موجب گردد 0

آبهای زیر زمینی ،آبهای سطحی ،آلودگی شیمیایی ، فلزات سنگین،محل دفن زباله