ناهید کمالی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.
مصطفی احمدوند - استاد ترویج و توسعه ی کشاورزی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

فرسایش خاک یکی از چالش ­های اساسی توسعه کشاورزی است که جهت جلوگیری از آن، لازم است رفتار حفاظت از خاک را در بین کشاورزان بهبود بخشید. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف تحلیل رفتار حفاظت از خاک جالیزکاران دشت روم با استفاده از مدل توسعه یافته تئوری انگیزش حفاظت صورت پذیرفت. روش انجام این پژوهش کمی و به شیوه پیمایش بود. جامعه ی آماری پژوهش جالیزکاران دهستان دشت روم واقع در شهرستان بویراحمد بودند (۱۹۷=N) که تعداد ۱۲۰ نفر از آن ها با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه آماری تعیین و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری پرسشنامه توسط پانلی از متخصصان دانشگاهی و بخش اجرا تایید شد و پایایی آن نیز با انجام مطالعه ای راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (۰/۹۳ -۰/۶۵) به دست آمد. یافته­ ها نشان داد جالیزکاران مورد مطالعه از رفتار حفاظت خاک متوسطی برخوردارند. نتایج آزمون برازش مدل توسعه یافته تئوری انگیزش حفاظت به شیوه حداقل مربعات جزئی نیز نشان داد که در مجموعه شاخص های NFI و SRMR در سطح مطلوبی قرار دارند و مولفه های این تئوری قادر به تبیین ۱۸ درصد از تغییرات واریانس رفتار حفاظت از خاک جالیزکاران بودند که در این میان متغیر «شدت درک شده» بیشترین سهم را به خود اختصاص داد.با توجه به تاثیر «شدت درک شده» بر رفتار حفاظت خاک، پیشنهاد می شود که کشاورزان با استفاده از نماسازی های تصویری و برنامه های ترویجی از عواقب عدم توجه به فرسایش خاک در مزارع مطلع شوند.

تئوری انگیزش حفاظت, حفاظت خاک, رفتار حفاظتی, رفتار زیست محیطی, فرسایش خاک