علی ژولا نژاد - کارشناس ارشد عمران مهندسی مدیریت منابع آب، سازمان آب و برق خوزستان
مهدی وفایی کیا - کارشناس ارشد منابع آب سازمان آب و برق خوزستان ، مدرس دانشگاه پیام نور واحد دزفول و علمی کاربردی جهاد کشاورزی دزفول

برداشت آب زیرزمینی از آبخوان های کشور اگر از هم اکنون مدیریت نشود در آینده دچار بحران خواهند شد. هدف از مدلسازی آبخوان قلعه لور شهرستان اندیمشک در استان خوزستان ، پیش بینی عکس العمل افت سطح ایستابی آبخوان در مواجه با سناریوی حذف چاه های غیرمجاز می باشد. بدین منظور پس از جمع آوری داده های مورد نیاز به منظور شبیه سازی هیدرولیکی آبخوان ، عوارض با فرمت خط، نقطه و پلیگون در پوشش های جداگانه و سازگار با محیط، برنامه مادفلو Modflow و رابط، گرافیکی GMS برای پیش پردازش و پس پردازش داده های ورودی و خروجی مدل انتخاب شدند . پس از وارد سازی فایل های مذکوربه برنامه ، برآورد وضعیت فعلی آبخوان شبیه سازی، کمی انجام شد. ۹ حلق چاه مشاهده ای (پیزومتری) بعنوان نقاط شاهد برای واسنجی و صحت سنجی افت سطح ایستابی آبخوان درنظر گرفته شد . جهت شبیه سازی روند افت آبخوان در طول زمان آمار سح آب با ۴۸ گام زمانی (ماهانه) جمع آوری شده که برای پذیرش ارقام محاسبایی و مشاهده ای، ۴۸ ماه برای دوره واسنجی و ۳۶ ماه دوره صحت سنجی با تقسیم زمان به دو مرحله ۴ سال اول برای دوره واسنجی در حالت غیرماندگار و ۳ سال انتهایی صحت سنجی زمانی مدل اجرا گردید. سپس برای پیش بینی وضعیت افت آبخوان، سناریو بررسی افت آبخوان در مواجهه با چهار حالت : در حالت اول میزان افت در دوره شاهد آتی با حذف چاه های غیرمجاز، در حالت دوم میزان افت در دوره شاهد آتی بدون حذف چاه های غیرمجاز، در حالتسوم میزان افت در دوره پیش بینی آبخوان در شرایط، حذف چاه های غیرمجاز و در حالت چهارم میزان افت در دوره پیش بینی آبخوان بدون حذف چاه های غیر مجاز شبیه سازی شده است. بررسی حذف چاه های غیرمجاز از مدل جریان آب زیرزمینی نشان داد که وضعیت آبخوان بهبودی نسبی خواهد داشت و این موضوع در بخش غربی آبخوان که بیشتر تحت یاثیر جریان آب زیرزمینی ورودی به آبخوان و شبکه بهره برداری قرار دارد بیشتر نمایان است. بررسی پیش بینی وضعیت کلان آبخوان با حذف چاه های غیر مجاز نشان می دهد که افت سطح آب زیرزمینی ، بهبودی نسبی یافته و شیب مستمر کاهش افت آبخوان کاهش می یابد . این موضوع در سال های بحرانی خشکسالی می تواند باعث بوجود آمدن مشکلاتی برای کمبود آب و معیشت ساکنان محدوده، همچنین مسائل زیست محیطی، کشاورزی، دامپروری ، شرب و بهداشت گردد

دشت دزفول اندیمشک، آب زیرزمینی، Modflow ، GMS ، بهینه سازی، ، قلعه لور اندیمشک