نوشین رحمانیان - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

سالهای دهه چهل، با توجه به تغییر و تحولات مناسبات اجتماعی و سیاسی جامعه، حوزه ادبیات نیز وارد فاز جدیدی شد. اساس رمان های این دهه بر پایه مولفه های مدرنیته و سنت قرارگرفت. پژوهش بر اساس رویکرد روان شناسی در حوزه ادبیات با زیرساخت فرهنگی و اجتماعی است. این مقاله مجموعه داستان ترس و لرز اثر غلامحسین ساعدی را با رویکردی روان شناسانه و با تکیه بر مفاهیم ترس در مقابله با تجدد مورد بحث قرار داده است، تا پس از فرضیاتی چون: آیا تجدد توانسته است وارد جامعه سنتی شود و نحوه نگرش و تقابل مردم روستا با آن چگونه بوده است؟ به این هدف دست یابد که ریشه ترس در مقابله با مفاهیم تجدد از چیست و چگونه ترس از مواجهه با عوامل بیرونی و خارجی می تواند پیامد ورود مدرنیته با مفهوم استعمار شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد نماد و سمبل در راستای معنادار کردن عناصر نمادین با فضای داستان قرار دارد و شخصیت های وهم آلود در سایه ای از فقر و خرافات نهادینه شده اند روش پژوهش توصیفی و کتابخانه ای است.

سنت، تجدد، ترس، روان شناسی