نوشین عرب تربتی - دانشگاه فردوسی مشهد
مسعود خوش سلیقه - دانشگاه فردوسی مشهد
مه دخت پورخالقی چترودی - دانشگاه فردوسی مشهد

پژوهش حاضر، با بهره گیری از شیوه های مشاهده میدانی، مصاحبه حضوری و پرسش نامه در چارچوبی توصیفی، به بررسی ابعادی از وضعیت کنونی انتشار ادبیات کودک و نوجوان خارجی به فارسی در ایران با تمرکز بر معضلات ترجمه و عوامل موثر در ترجمه و نشر این آثار می پردازد. بدین منظور، از منتخبی از مترجمان و ناشران حرفه ای و شاخص ادبیات کودک و نوجوان برای مصاحبه حضوری و از بیش از یکصد دانش آموز دختر و پسر و به همان تعداد، والدین دانش آموزان دبستانی برای پاسخ به پرسش نامه ها دعوت شد و داده های بدست آمده با استفاده از شیوه نظریه داده بنیاد تحلیل و بررسی شدند. به نظر می رسد عواملی چند، رونق و توسعه انتشار ترجمه ادبیات کودک در ایران را باعث شده اند و از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد: عضویت نداشتن ایران در کپی رایت و هزینه ناچیز تولید ترجمه به دلیل حذف هزینه های تصویرگری و تالیف، فراوانی نیروی تحصیل کرده و خوداشتغال در ترجمه با دستمزدهای اندک، جذابیت و تنوع بازار جهانی کتاب، تعداد محدود نویسندگان داخلی، گروه بزرگ نویسندگان زبردست جهانی و رقابت جدی مترجمان در دسترسی به آثار برگزیده بین المللی. برخی از معیارهای انتخاب و ترجمه آثار کودک و نوجوان مبتنی بر نیازسنجی، یاد کودکی و تولید آثار ارزشمند، و برخی معضلات این حوزه مربوط به ترجمه موازی و مجدد، عدم دسترسی به امکانات لازم، و عقد قرارداد ها می باشد. همچنین در پایان، مدلی از عوامل موثر در انتشار آثار ادبی ترجمه شده برای کودک و نوجوان در ایران ارئه می گردد.

ادبیات کودک و نوجوان, بازار نشر ترجمه, معضلات, عوامل انتخاب, ایران