حمید رضا کاظمینی - گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل
بهاره نائیجی - گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل، آمل، ایران
محمدحسن شاهوی - دانشکده فناوری های نوین مهندسی، دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل، آمل، ایران

سابقه و هدف: امروزه علاقه مندی برای استفاده از پوشش ها و فیلم های خوراکی نظیر استفاده از باکتریوسین ها و اسانس های گیاهی، به دلیل وجود فاکتورهایی مانند نگرانی های زیست محیطی به علت مصرف مواد بسته بندی سنتزی، نیاز به روش هایی جدید و فرصت هایی برای ایجاد بازارهای جدید مصرف محصولات، نیاز مواد غذایی به افزایش عمر نگهداری فرآورده ها و گرایش مصرف کنندگان به مصرف مواد طبیعی در حال گسترش است. فناوری نانو در پوشش های خوراکی می تواند به واسطه کاهش اندازه ذرات و کوچک تر کردن منافذ پوشش ها باعث افزایش کارایی آن ها در مقایسه با پوشش های خوراکی معمولی شود و ارتقای کیفی مواد بسته بندی را به دنبال داشته باشد. توانایی بالای کیتوزان در تشکیل فیلم امکان استفاده از آن را به عنوان یک پوشش غذایی مناسب فراهم نموده است. برای تقویت خواص ضد باکتریایی کیتوزان می توان از اسانس های دارای خواص ضد باکتریایی استفاده نمود. بیماری های غذا زاد نیز همواره از مهم ترین دغدغه های بشر بوده و مطالعه حاضر به منظور بررسی روشی برای کاهش این خطرات انجام شده است. هدف از این مطالعه بررسی ترکیب شیمیایی اسانس آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss ) و کاربرد آن به همراه نایسین در پوشش پایه نانوامولسیون کیتوزان جهت کنترل رشد باکتری لیستریا مونوسیتوژنز تلقیح شده در فیله مرغ طی یک دوره ۱۶ روزه نگهداری شده در دمای سرد (۱±۴ درجه سانتی گراد) و هم چنین بررسی فعالیت ضد لیستریایی اسانس گیاه آویشن شیرازی با استفاده از روش میکرودایلوشن برای تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) بود.مواد و روش ها: ترکیب شیمیایی اسانس با روش کروماتوگرافی گازی تعیین و تیمارها در شش گروه: فاقد پوشش (کنترل)، کیتوزان، نانوامولسیون کیتوزان، نانوامولسیون کیتوزان حاوی اسانس آویشن شیرازی ، نانوامولسیون کیتوزان + نایسین، نانوامولسیون کیتوزان + اسانس آویشن شیرازی + نایسین تقسیم شدند، سپس نمونه ها جهت شمارش باکتریایی در روزهای ۱۲،۱۶، ۸، ۴ ،۲ ،۰ به یخچال منتقل شدند.یافته ها: کارواکرول (۴۴/۳۶ درصد)، تیمول (۳۰/۱۴ درصد) و گاماترپینن (۸/۳۱ درصد) به عنوان مهم ترین ترکیب شیمیایی اسانس آویشن شیرازی شناسایی و میانگین لگاریتم تعداد باکتری شمارش شده در دوره ۱۶ روزه بین گروه ها اختلاف معنی داری را نشان داد (۰۵/۰˂P). مطالعه حاضر نشان داد که بیشترین اثر مهارکنندگی روی باکتری مربوط به گروه نانوامولسیون کیتوزان حاوی نایسین و اسانس در مقایسه با گروه کنترل بود.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد، پوشش های خوراکی نانوامولسیون کیتوزان به طور موثری توانایی مهار رشد باکتری پاتوژن لیستریا مونوسیتوژنز در نمونه های فیله ی مرغ در دمای سرد را دارند و استفاده از آن ها در صنعت غذا می تواند مورد توجه قرار گیرد.

نانوامولسیون, کیتوزان, لیستریا مونوسیتوژنز, اسانس آویشن شیرازی, نایسین