مهدی صادقی شاهدانی - دانشگاه امام صادق

آلودگی محیط زیست از نشانه های روشن آثار خارجی منفی است. کارخانه ای که محصولی را تولید می کند از طریق آلوده کردن هوا، آب و... هزینه هایی را برای دیگر اقشار جامعه ایجاد می کند که این هزینه ها در مکانیسم قیمت ها منعکس نمی شود. آثار خارجی مالکیت بردار نمی باشند، یعنی نمی توان منافع یا مضار آثار خارجی را کاملا به انحصار تولیدکننده آن درآورد بنابراین بازار که در آن مالکیت مبادله می شود، نمی تواند همه آثار یک فعالیت را نمایان سازد و به شکست بازار منجر می گردد. بهینه اجتماعی مستلزم این است که فایده خالص کل جامعه حداکثر شود، یعنی مجموع فایده ها و هزینه هایی که به دلیل تولید نیروگاه به کل جامعه وارد می شود باید حداکثر شود. به عبارتی هزینه های خارجی که نیروگاه به جامعه وارد می سازد در تحلیل تعیین مقدار تولید باید لحاظ گردد. این نکته که جامعه چه مقدار حاضر است پرداخت نماید که با آثار خارجی منفی مواجه نشود ارزش اقتصادی هوای پاک را نشان می دهد. ارزش گذاری اقتصادی به دو روش مبتنی بر تقاضا و غیرمبتنی بر تقاضا انجام می شود. تقاضا را می توان از دو طریق مورد برآورد قرار داد، اولا از طریق بررسی خواست های اعلام شده افراد برای محیط زیست پاک، ثانیا با مطالعه و تحقیق پیرامون میزان خرید افراد از کالاهای بازاری قیمت گذاری شده ای که برای بهره مندی از محیط زیست پاک مرتبط با آنها ضروری می باشد، می توان مقدار تقاضا را معین نمود. در محاسبه ارزش اقتصادی بهبود راندمان نیروگاه ها از اطلاعات سال ۱۳۹۳ در زمینه تولید برق در نیروگاه های کشور استفاده شده است. نتایج نشان می دهد اگر راندمان نیروگاه ها به طور متوسط یک در صد افزایش پیدا می کرد با توجه به ساختار سوخت در نیروگاه ها و هزینه خارجی معادل ۲۹۴ میلیون دلار از هزینه های خارجی اجتناب می شد. در این روش شناسی ۲۹۴ میلیون دلار را ارزش اقتصادی افزایش یک در صد راندمان قلمداد می کنیم. بدیهی است متناسب با هزینه خارجی آلاینده ها و گازهای گلخانه ای عدد مذکور متفاوت خواهد بود.

Economic Valuation, Negative Externality, Public Good, External Cost, ارزش گذاری اقتصادی, هزینه خارجی, آثار برون زایی منفی, کالای عمومی