محمدتقی دستورانی - استاد آبخیزداری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ایران
محبوبه حاجی بیگلو - دکتری آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
حسن شجاعی - دکتری علوم زمین، دانشگاه ورشو لهستان، لهستان

سد مخزنی کارده به منظور تامین بخشی از آب شرب شهر مشهد و همچنین آبیاری اراضی کشاورزیپائیندست حوزه با گنجایش حدود ۳۸ میلیون متر مکعب احداث گردیده است. در حوزه آبخیز این سد ۱۳ روستا، با ۲ هزار و ۴۰۰ نفر سکنه وجود دارد که میتوانند در وضعیت سد و سلامت آب آن تاثیرگذار باشند.در تحقیق حاضر جهت برآورد سیلاب هر یک از زیرحوزههای مطالعاتی از روشهای مستقیم و غیر مستقیم برآورد سیلاب استفاده گردید. با توجه به نتایجروش تحلیل منطقهای و نزدیکی نتایج این روش به روش دیکن، و همچنین با توجه به بازدیدهای منطقهای، روش دیکن منطقهای سناریودوم به عنوان روش منتخب در نظر گرفته شد که در این روش از آمار سه ایستگاه جنگ، کوشک آباد و کارده برای کالیبراسیون ضریب دیکن استفاده گردید. در ادامه، بعد از تعیین ضریب زبری مانینگ، عملیات مدلسازی جریان به منظور استخراج پهنه سیلاب رودخانه در مدل هیدرولیکی HEC RAS انجام شد. پس از تعیین پهنه سیلاب مشخص شد که بیشترین مساحت اراضی باغات متصرف در بستر سیلاب رودخانه کارده به ترتیب در بازههای خرکت، بلغور، آل، سیچ و با مساحتهای ۸/۲۴۰، ۶/۸۳، ۵۰، ۸/۲۲ و ۳/۱۸ هکتار میباشند و بیشترین مساحت اراضی کشاورزی متصرف در بستر سیلاب رودخانه کارده به ترتیب در بازههای خرکت، گوش، بلغور، سیچ و آل با مساحتهای ۲/۱۳۲، ۵/۱۷، ۱/۱۵، ۵/۵ و ۸/۰ هکتار میباشند. تغییرات کاربری موجود در بستر سیلاب از بالادست تا پاییندست رودخانه کارده میتواند بیانگر افزایش میزان ورود کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی در اراضی زراعی و باغی باشد که به عنوان یک خطر جدی در جهت ایجاد آلودگی و اثرات نامطلوب بر آب آشامیدنی در محل مخزن سد کارده محسوب میگردد. نتایج پایش کیفیت آب رودخانه کارده در روستای آل و مارشک نیز این موضوع را تایید می نماید.

بستر سیلاب رودخانه, برآورد سیلاب, مدل هیدرولیکی, کاربری اراضی, پایش کیفیت آب