محسن رحمتی - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان
امیر آهنگران - استادیار دانشگاه لرستان

ارمینیه به عنوان یکی از مهم­ترین بخش­های منطقه قفقاز به علت قرار داشتن بر سر راه جاده ابریشم و مرزهای جهان اسلام با دارالکفر، همواره نقش بارزی در تاریخ تحولات این منطقه ایفاء نموده است. با وجود این­که ضعف ناشی از نبود مدارک و اسناد آماری در تاریخ­نگاری اسلامی همواره یکی از موانع عمده برای تشریح جغرافیای اقتصادی ارمنستان و دیگر مناطق مختلف تحت سیطره جهان اسلام بوده است؛ اما اشارات اجمالی و گاه ناچیز جغرافی­دانان و سفرنامه نویسان ایرانی و مسلمان نیز نتوانسته این ضعف موجود را مرتفع نماید. این پژوهش درصدد است تا با رویکردی توصیفی و تحلیلی که اساس آن بررسی آثار جغرافی­نویسان و مورخان ایرانی و عرب قرون اولیه هجری است، ضمن بررسی جغرافیای اقتصادی این منطقه، به شناسایی و تبیین عوامل اثرگذار بر این قضیه بپردازد. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که با وجود تهاجم پیاپی اقوام بیگانه به سرزمین ارمینیه و تاثیرات مخرب آن در اقتصاد این منطقه؛ اما برخی ویژگی­های اقلیمی و طبیعی مساعد هم­چون وجود دشت­های وسیع و حاصل­خیز، ناهمواری­های بسیار مرتفع و غنی از معادن، دریاچه­ها و رودهای گوناگون سبب شده است تا زمینه­های لازم جهت تولید انواع صنایع دستی، محصولات کشاورزی و باغی، پرورش کرم ابریشم، پرورش دام و حیوانات بارکش قوی و زیست برخی گونه­های نادر ماهیان آبزی و صدور آنها به دیگر مناطق جهان اسلام و شکوفایی اقتصادی و توسعه بازرگانی و تجاری ارمینیه گردد.

ارمینیه, محصولات کشاورزی و باغی, صنایع تولیدی و دستی, معادن زیرزمینی, تجارت و بازرگانی