پیام پزشکپور - استادیار پژوهش و عضو هیات علمی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد

پتانسیل ژنتیکی نخود به مقدار زیادی بستگی به محیط دارد. میانگین عملکرد دانه در کاشت پاییزه نخود، ۱۳۵۴ کیلوگرم در هکتار و در کاشت بهاره، ۶۲۶ کیلوگرم در هکتار بوده و به طور میانگین ۱۱۶ درصد افزایش عملکرد را نشان داده است. علاوه بر این، کاشت پاییزه در حدود ۲۵ تا ۴۵ روز زود تر از کاشت بهاره به رسیدگی فیزیولوژیکی رسیده که بستگی به تاریخ کاشت و رقم دارد. کاشت پاییزه نخود باعث افزایش راندمان مصرف آب، فرار از خشکی، افزایش پایداری تولید کشاورزان خرده پا، ایجاد محصول پابلند و امکان برداشت مکانیزه ، افزایش میزان پروتئین برداشت شده در کاشت پائیزه در مقایسه با کاشت بهاره، افزایش نیتروژن تثبیت شده، تغییر در سیستم آیش، افزایش عملکرد محصول بعدی در تناوب (مانند غلات دیم)، افزایش سودمندی اقتصادی، افزایش درصد جوانه زدن بذور ، کاهش بیماری پژمردگی فوزاریومی و کاهش خسارت آفت کرم پیله خوار می شود. در این مقاله مسائل و مشکلات کاشت نخود پاییزه و اولویت های تحقیقاتی آن مورد بررسی قرار گرفته است. ده رقم نخود هاشم ، آرمان ،آزاد ، عادل، منصور، برای مناطق معتدل و نیمه گرمسیر و ارقام سارال ، سعید، آنا، آتا و نصرت که مقاوم به بیماری برق زدگی، سرما و برق زدگی در مناطق مختلف معرفی گردیدند. امکان تغییر فصل کاشت برای مقابله با خشکسالی در حدود ۴۰۰ هزار هکتار مزارع دیم در غرب کشور وجود دارد که به راحتی میانگین تولید می تواند به دو برابر افزایش یابد

نخود، خشکی، کاشت پاییزه زمستانه، عملکرد دانه