محمد مهدی رحیمی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری

افزایش سریع شهر نشینی بدون همراهی رشد و توسعه شاخص های اقتصادی و اجتماعی لازمه شهرنشینی پایدار، شهرها را با مشکلات و معضلات متعددی مواجه کرده است. یکی از این معضلات ظهور محله حاشیه نشین در اطراف شهرهای بزرگ می باشد. این مجموعه ها به دلیل استقرار تعداد زیادی از شهروندان درون خود و به دلیل عدم برخورداری مناسب از خدمات شهری، وضعیت نامطلوب و کیفیت پایین زندگی، یکی از چالش های اساسی شهر نشینی پایدار به حساب می آیند. این مناطق شهری قابلیت بالایی برای انواع آسیب ها و مسائل اجتماعی دارند و در صورت بی توجهی می توانند هستی و حیات یک شهر را نیز تهدید کنند. این پژوهش به بررسی و تحلیل علل شکل گیری اسکان غیر رسمی شهری؛ مطالعه موردی شهر شیراز می پردازد. یا این هدف که ضمن تبیین شاخص های اسکان غیر رسمی در این شهر از لحاظ اقتصادی ، اجتماعی وکالبدی به مقایسه تطبیقی اسکان غیر رسمی شهر شیراز پرداخته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، جامعه آماری ساکنین شهر شیراز می باشد. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای، ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. نوع نمونه گیری دراین تحقیق تصادفی بوده است برای تجزیه وتحلیل وپردازش داده ها ازنرم افزارSpss نسخه ۱۹استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که : عوامل اقتصادی، اجتماعی- جمعیتی و توسعه و بهسازی کالبدی در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی در شهر شیراز موثر بوده است. قابل ذکر است که عوامل سیاسی– اداری و مدیریت شهری در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی در شهر شیراز تاثیر معناداری مشاهده نشد. بنابراین عوامل موثر در پیدایش وگسترش اسکان غیر رسمی در شهر شیراز مهاجرت، بیکاری، کمبود درآمد، ارزانی زمین ومسکن و.... بوده است. که اولین عامل حاشیه نشینی در شهر شیراز اقتصاد و بعد از آن دلایل توسعه و بهسازی کالبدی و اجتماعی است تعداد افراد وخصوصیات آنها در حاشیه ها متفاوت است.

اسکان غیررسمی، حاشیه نشینی، شهر شیراز.