نرجس نظری - دانشجوی دکترا/ گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران
بهمن شمس اسفندآباد - استادیار/ گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران
جواد وروانی - دانشیار/ گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران
عباس احمدی - استادیار/ گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران
حمید ترنج زر - استادیار/گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

تالاب های بین المللی انزلی، آجی­گل، آلماگل و آلاگل از اکوسیستم های مهم جهانی بوده که در این پژوهش سعی بر آن شد تا روند تغییرات اراضی این تالاب ها و تاثیر آن در پراکنش پرندگان آبزی و کنار آبزی مورد بررسی قرار گیرد. ابتدا عکس های ماهواره ای و اطلاعات میدانی تالاب ها و تغییرات اراضی آن ها بر اساس بانک های اطلاعاتی و پیمایش های صحرایی تهیه شد. سپس نقشه های کاربری اراضی در دوره های مختلف ۲۰ ساله (۲۰۱۹-۱۹۹۸) بر اساس پردازش تصاویر ماهواره ای و طبقه بندی تصاویر از روش حداکثر احتمال تهیه شد. از نتایج هشت سال سرشماری و پیمایش های صحرایی، به منظور محاسبه شاخص های تنوع گونه ای شانون-وینر و عکس شاخص سیمسون، از شاخص های مارگالف و منهینک به منظور مشخص نمودن غنای گونه ای و از شاخص های پیلو و سیمسون برای تعیین یکنواختی گونه ای استفاده شد. نتایج نشان داد مساحت آبی در منطقه تالاب های بین المللی آلاگل، آجی گل و آلماگل، در مجموع ۱۰۵۰/۸ هکتار معادل ۵۳/۷ درصد کاهش و در تالاب انزلی ۱۵۴۱ هکتار معادل ۱۸/۹ درصد کاهش داشته است. طبق نتایج، در منطقه تالاب های بین المللی آلاگل، آجی گل و آلماگل بیش ترین تغییرات مربوط به پوشش گیاهی تراکم متوسط با ۲۷۳ درصد افزایش است و در تالاب انزلی بیش ترین تغییرات مربوط به گیاهان علفی با ۲۷۰/۳ درصد افزایش است. بر اساس شاخص غنای گونه ای مارگالف بیشترین غنای گونه ای در تیره آبچلیکیان مشاهده شد. هم چنین بیش ترین تنوع گونه ای بر اساس شاخص شانون-وینر و عکس شاخص سیمسون در تیره مرغابیان و بیش ترین مقدار یکنواختی گونه ای بر اساس شاخص پیلو و شاخص سیمسون در تیره باکلانیان مشاهده گردید. یافته های پژوهش نشان دهنده کاهش چشمگیر اراضی بخش آبگیر تالاب های مورد مطالعه در طی ۱۰ سال گذشته و تبدیل آن به زمین های بایر و انسان ساخت است که از جمله علل اصلی این تغییرات را باید در مسائلی مانند خشکسالی ، احداث سد، برداشت بی رویه آب تالاب ها برای مصارف کشاورزی، پرورش ماهی و احداث کانال و جاده در منطقه و بین تالاب ها دانست.

تغییرات پوشش گیاهی, تنوع زیستی, شاخص اکوسیستمی, غنای گونه ای