رحیم خسرومنش - دانش آموخته دکترای مدیریت ورزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
آمنه اسدالهی - دانشجوی دکترای مدیریت ورزشی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز، تهران، ایران
آرمان حیدری - دانشجوی دکترای مدیریت ورزشی مدیریت ورزشی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
نادر رنجبر - دانشجوی دکترای روانشناسی ورزشی دانشگاه تهران، تهران، ایران

مقدمه:هنوز نگاه و رفتاری که نسبت به فعالیتهای ورزشی مردان وجود دارد در مورد زنان شکل نگرفته است و باید در این مورد تلاشهای بیشتری صورت گیرد تا برابری جنسیتی به طور کامل شکل گیرد (هایر، چن و لارسون ، ۲۰۱۷). همچنین بسیاری از عوامل توسعه ورزش همگانی به خود افراد مربوط نمی شوند بلکه با تسهیل در عوامل سوق دهنده محیطی و برطرف کردن موانع موجود، افراد با خیال آسوده ورزش همگانی را از بین فعالیتهای اوقات فراغت انتخاب خواهند کرد (وفایی مقدم، فرزان، رضوی و افشاری، ۱۳۹۷). شناسایی موانع و چالشهای پیش روی زنان جوان در ایران به منظور مشارکت در فعالیتهای ورزشی و اقدام در جهت برداشتن برخی موانع و تسهیل برخی شرایط از وظایف اصلی مدیران و محققان ورزشی کشور است از همین رو مساله این تحقیق، شناسایی و دسته بندی چالشهای مشارکت ورزشی زنان جوان ایرانی بود.روش شناسی:روش تحقیق، کیفی و از نوع نظریه داده داده بنیاد؛ رویکرد نظامند؛ بود. نمونه گیری از نوع نمونه گیری نظری بود و تا رسیدن به اشباع نظری؛ ضمن بررسی بیش از ۱۰۰ مقاله علمی پژوهشی؛ با ۳۹ زن جوان ۲۱-۴۰ ساله که در فعالیتهای ورزشی مشارکت منظم داشتند مصاحبه های عمیقی صورت پذیرفت. مصاحبه شونده های اولیه به صورت هدفمند و دردسترس از شهرهای مختلف انتخاب شدند و به صورت گلوله برفی بر تعداد آنها افزوده شد تا اینکه اشباع نظری حاصل گردید. روش تحلیل داده ها، «پرسش» و «مقایسه» بود. یافته ها: یافته ها نشان داد برای زنان جوان ایرانی به منظور مشارکت در فعالیتهای ورزشی ۱۱ چالش مهم وجود دارد که عبارتند از: (۱) تولیدمثل و بچه داری، (۲) بدفرهنگی، (۳) حجاب، (۴) کمبود امکانات، (۵) سوء مدیریت، (۶) عدم امنیت و ایمنی، (۷) نداشتن مربی مناسب، (۸) قاعدگی، (۹) مشغله، (۱۰) نداشتن اراده و (۱۱) هزینه بالای ورزش کردن. هر کدام از این مقولات دارای زیر مقولات و مفاهیم بسیاری می باشند.بحث و نتیجه گیری:تولیدمثل و بچه داری که شامل بارداری، زایمان، شیردهی و بچه داری می شود مهمترین چالش یک زن جوان است. اگرچه فعالیت ورزشی اصولی در دوران بارداری و مدتی پس از زایمان برای دوران رشد جنینی و نوزادی و همچنین مادر بسیار مفید است (حاجی کاظمی، حیدری، فیضی و حقانی، ۱۳۷۹ و نیکپور، برازنده، تعاونی و حقانی، ۱۳۸۰) اما همانگونه که رحیمی و سید رسولی (۱۳۸۳)، اسماعیل زاده ساعیه، تعاونی، احمدی و حقانی (۱۳۸۷) و نوحی، ناظم زاده شعاعی و نخعی (۱۳۸۹) بیان کردند دانش و آگاهی زنان ایرانی در این مورد بسیار پایین است و سطح فعالیتهای ورزشی آنان در این دوران به شدت کاهش می یابد یا قطع می شود. همانگونه که افتخاری، گوهر رستمی و درویشی (۱۳۹۸) و مرادی سیاسری، کشکر، سالار و قبادی (۱۳۹۹) نیز بیان کردند «معضلات فرهنگی» و «نداشتن امنیت»، چالشهای مهم دیگر زنان جوان ایرانی هستند. «هزینه بالای ورزش کردن» و «نداشتن مربی مناسب» از دیگر چالشهای مهم بودند که قبلا محققان بسیاری از جمله ططری، احسانی، کوزه چیان و نوروزی سید حسینی (۱۳۹۸)، خطیبی و قلی پور (۱۳۹۸) و چپری، یوسفی و زردشتیان (۱۳۹۹) آنها را شناسایی کردند. «قاعدگی»، «حجاب»، «مشغله» و «نداشتن اراده» چالشهای فردی هستند و اگر انگیزه های شخصی قوی باشند و سایر چالشها مدیریت شوند می توان به راحتی بر این چالشها نیز فائق آمد. «کمبود امکانات» و «سوء مدیریت» چالشهای مهمی هستند که محققان بسیاری از جمله منظمی، علم و شتاب بوشهری (۱۳۹۰)، موتمنی، همتی و مرادی (۱۳۹۳) و حسینی، فرزان و حسینی نیا (۱۳۹۸) روی آنها تاکید داشته اند. در بین چالشهای شناسایی شده، چالشهای فردی کم اهمیت ترین بودند و با بالارفتن آگاهی و انگیزه، زنان جوان به راحتی می توانند آنها را مدیریت کنند، اما تولیدمثل و بچه داری چالش خیلی مهمی محسوب می شود و حتی زنان جوان ورزشکار که تعهد بالایی به فعالیت ورزشی منظم دارند نیز نمی توانند به راحتی از پس مدیریت آن برآیند و همزمان به فعالیتهای ورزشی گذشته خود بپردازند. در نتیجه زنان جوان برای فائق آمدن بر این چالش بزرگ، نیازمند توجه و همکاری همسر، خانواده، جامعه و مسولان و مدیران می باشند. هزینه بالای ورزش، نداشتن مربی، کمبود امکانات و سوء مدیریت چالشهایی هستند که سطح عالی مدیریت ورزش باید برای کاهش و رفع آنها برنامه ریزی استراتژیکی انجام شود تا تحول مهمی در ورزش زنان بوجود آید. نداشتن امنیت و معضلات فرهنگی نیز از چالشهایی هستند که نهادهای مختلف حاکمیتی و دولتی مسول آن هستند و باید از طرف وزارت ورزش و جوانان مطالبه شوند و با پیگیری مسرانه در صدد رفع آنها اقدام شود.

فعالیت ورزشی، زنان جوان، تولیدمثل و بچه داری، عدم امنیت، بدفرهنگی