زینب حسین پور - Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran
علی اکبر شمسی پور - Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran
مصطفی کریمی - Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran
فرامرز خوش اخلاق - Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran

 هدف پژوهش تبیین فراوانی، توزیع زمانی، استمرار امواج گرمایی و شناسایی روند رخداد آن در دامنه­های جنوبی البرز مرکزی است. بنابراین با استفاده از روش­های آماری و داده­های دمای بیشینه روزانه ایستگاه­های همدیدی تهران (مهرآباد)، قزوین و سمنان برای دوره آماری ۳۰ ساله (۲۰۱۶-۱۹۸۶) مشخصه­های ذکر شده استخراج گردید، در گام نخست برای شناخت میزان تغییرپذیری و آگاهی از روند ماهانه دماهای بیشینه در دوره مورد پژوهش از روش ناپارامتری من کندال استفاده گردید. در ادامه برای شناسایی شدت، دوام و بسامد رخداد امواج گرمایی از نمایه­های صدک (۹۵. ۹۸) و انحراف نرمال شده دما (NTD) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که فراوانی موج­های گرمایی کوتاه مدت بیشتر بوده است. بیشترین فراوانی مربوط به امواج ۲ روزه بوده، و به ترتیب ایستگاه­های تهران (مهرآباد)، سمنان و قزوین فراوانی رخداد بیشتری دارند. بیشترین فراوانی رخداد سالانه به ترتیب در ایستگاه تهران (۱۱موج در سال ۲۰۱۰)، در سمنان (۹ موج در سال ۲۰۱۵) و  قزوین (۷ موج در سال ۲۰۱۵) شناسایی شد. بالاترین فراوانی ماهانه رخداد امواج گرمایی در ماه­های ژوئن و سپتامبر ثبت شده است. بیشترین تداوم (۱۵ روزه) در ماه مارس  ۲۰۰۸ با روش صدک در ایستگاه مهرآباد بدست آمد. در روش انحراف نرمال شده دما در سال ۲۰۰۸ به صورت یک موج گرم (۱۲روزه) محاسبه شد. بالاترین فراوانی سالانه رخداد اموج گرمایی در هر سه ایستگاه در سال ۲۰۱۵ رخداد داده است. واکاویی روند حاکی از افزایش رخداد امواج گرمایی در دوره سرد سال  بوده، اما در دیگر فصل­ها روند تغییرات معنی­داری بدست نیامد. بطوریکه گویای کاهش شدت سرمای زمستانه در دامنه­های جنوب البرز است. نتایج حاصل از دو روش نشان داد که در روش انحراف نرمال شده دما تعداد موج­های گرمایی بیشتری نسبت به روش صدک ثبت گردید، ولی با این وجود در روش صدک شناسایی موج­های گرمایی  در دوره سرد سال نمایان­تر بوده است.

Heat wave, Trend analysis, Percentile index, Normalized temperature deviation, Central Alborz, موج گرما, تحلیل روند, شاخص صدک, انحراف نرمال شده دما, البرز مرکزی