فرحناز محمدی شاهبداغی - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

امروزه توجه به مقوله سالمندی و پاسخ به نیاز های آنان قبل ،در طول و پس از بروز حـوادث غیـر مترقبـه بـه سـبب افـزایش جمعیت سالمندی در سراسر دنیا از اهمیت زیادی بر خوردار گشته است .. تحقیقات موید این است که در حوادث غیـر مترقبـه سالمندان حتی در در یافت خدمات حیات بخ ش در اولویت قرار نداشته و غالبا محروم می مانند هدف کلی در مدیریت بحـران با رویکرد سالمند شناسی آن است که اطمینان کافی از پاسخ مناسب و بهبودی از حادثه برای سالمندان اسیب دیـده فـراهم باشد . بدون شک در زمینه تامین رفاه و سلامت سالمندان نیز سازمانهای ارایـه دهنـده خـدمات بهداشـتی ،مـدیریت بحـران ،خدمات فوری ،آژانسهای محلی و خصوصی دارای مسئولیت مشترک می باشند . بدون شک در صورتیکه نیاز هـای سـالمندان در بر نامه های اور ژانس و تامین منابع ان پیش بینی نشود ،نیاز های این قشر وسیع نادیده گرفته خواهد شـد از سـوی دیگـر عدم توجه به این نیاز ها منجر به پیچیده تر و گرانتر شدن خدمات لازم به ویژه در زمینه مراقبت های پزشکی ،روانشناختی و مراقبتهای مزمن خواهد شد . در نگاهی اجمالی به انچه که در این بخش از مقاله به آن تاکید شد در می یابیم کـه در مـدیریت بحران موضوع سالمندی باید در تمامی م راحل آمادگی ،پاسخ و بهبودی بحران مد نظر قرار گیرد . نداشتن رویکرد سالمندی در هر یک از مراحل منجر به پیچیده تر شدن تدبیر در مراحل بعـدی خواهـد شـد . مهمتـرین موضـوعات سـالمندی قابـل توجـه دربخش توانبخشی مدیریت بحران عبارتد از : اختلالات جسمی - کاهش سطح هوشیاری حـسی - وضـعیت پزشـکی موجـود و . . . که در اصل مقاله بدان ها پرداخته شده است . می توان مهمتـرین نیـاز هـای سـالمندان در مرحلـه بـاز تـوانی حـوادث غیر مترقبه را به شکل زیر طبقه بندی کرد : نیاز های پایه : سر پناه ،لباس ،امکانات خواب و استراحت - تحرک : نـاتوانی ،نقـل و انتقال - بهداشت : دسترسی به خدمات ،غذای مناسب و تامین نیاز های روانی اجتماعی - خـانواده و جامعـه : جـدایی از خـانواده ،وابستگی ،امنیت ،تغییر در ساختار های اجتماعی ،فقدان ها - اقتصادی،حقوقی : درآمد ،دسترسی به اطلاعـات ،آمـوزش مهارتهـا ،ثبت و ضبط اطلاعات و آمار مرتبطه - در انتها به طور اجمال به رویکردهای اساسی و لازم در برنامه ریزی توانبخشی سـالمندان در بحرانها اشاره میشود -1: برای مدیریت بحران در زمینه سالمندی باید به تعریف عملیاتی مناسبتری متوجه بود لـذا بایـد بـه یاد داشت سالمند آسیب پذیر در بحرانها؛ فردی 65 ساله یا بیشتر ،با مشکلا ت جسمی ،روانشناختی ،اجتماعی و اقتصادی است که بدین سبب با محدودیتهای متعدد در توانایی عملکردی روبرو است و در انجام فعالیتهای روزمره زنـدگی در طـول و بعـد از بحران مشکل دارد -2. در مقوله توانبخشی سالمندان؛ مسئولیت تدبیر بحران در طول پیوستار : شخص خانواده جامعـه تقـسیم می گردد . نباید سالمندان را به صرف ناتوانی از چرخه مسئولیت های مراقبت از خـود خـارج سـاخت - 3. در بخـش مـسوولیت فردی باید به امر آموزش سالمندان نه تنها در رویارویی و پاسخ به بحران ، بلکه کسب مهارتهای جدید و مناسب بـا توجـه بـه محدودیتها و آسیب های ناشی از بحر ان ؛توجه خاص مبذول شود -4. به آژانسهای خدمت رسـان محلـی و خـصوصی بایـد در تدوین و برنامه ریزی توانبخشی بحران یاری شود . باید از منابع و پتانسیلهای موجود این آژانسها بهره گرفته شود -5. در سطح جامعه نیز باید از توانمندی های موجود برای نقل و انتقال ،دسترسی به مر اقبتهای بهداشتی ،توزیـع عادلانـه کمـک و طراحـی سیستمهای مناسب اطلاع رسانی بهره گرفت .