شیرین هفت برادران
امیرحسین خوشگفتارمنش
مجید افیونی

کمبود روی در انسان را که عموما به علت کمبود روی قابل استفاده در رژیم های غذایی بروز می کند، می توان با افزایش غلظت روی قابل جذب در محیط رشد گیاه برطرف نمود. ترشحات ریشه و اسیدهای آلی ناشی از تجزیه مواد آلی بر قابلیت جذب روی موثرند. بنابراین، هدف این آزمایش آبکشت، بررسی اثر برخی اسید های آلی بر جذب و انتقال روی در دو رقم گندم با روی- کارایی مختلف بود. دو سطح روی (۱۰ و ۱۰۰ میکرومولار)، شش اسید آلی (اسیدهای کربوکسیلیک طبیعی سیتریک، تارتاریک، اگزالیک، سالیسیلیک، EDTA و آمینواسید ال- متیونین) و ارقام گندم کویر (روی- ناکارآمد) و بک کراس روشن (روی- کارآمد) انتخاب شد. نتایج نشان داد که قابلیت جذب گونه های آزاد و کمپلکسی روی کاملا متفاوت بود. در رقم کویر، فعالیت Zn۲+ در محلول غذایی با وزن خشک اندام هوایی همبستگی منفی و با غلظت روی اندام هوایی همبستگی مثبت داشت؛ در حالی که گونه کمپلکسی روی روند عکس داشت. در بک-کراس روشن، نتایج برعکس کویر بود. پاسخ ارقام گندم به اسیدهای آلی نیز متفاوت بود. تیمار EDTA، در رقم کویر کمترین و در بک کراس روشن بیشترین غلظت روی اندام هوایی (به ترتیب ۸/۱۸ و ۵/۹۹ میلی گرم در کیلوگرم) را داشت. اسید تارتاریک و اسید سیتریک در رقم کویر کمترین (به ترتیب ۷/۲۶ و ۶/۵۸ میلی گرم در کیلوگرم) و در رقم بک کراس روشن بیشترین غلظت روی ریشه (اسید تارتاریک ۲/۸۳ و اسید سیتریک ۱/۹۸ میلی گرم در کیلوگرم) را به همراه داشتند. فعالیت آنزیم کاتالاز در هر دو رقم گندم با غلظت روی ریشه رابطه عکس داشت. بر اساس نتایج این پژوهش، تفاوت پاسخ ارقام مختلف گندم به اسیدهای آلی به سازوکارهای خاص هر گیاه در مورد روی-کارایی مربوط می شود.

Organic acids, Root exudates, Back Cross Rowshan genotype, Kavir genotype, Micronutrients., اسیدهای آلی، ترشحات ریشه، رقم بک کراس روشن، رقم کویر، عناصر کم مصرف