عاطفه فضائلی
حسین بشارتی

این آزمایش گلخانه ای با هدف بررسی اثرهای شوری و تلقیح باکتریایی بر برخی شاخص های رشد و پروتئین کل یونجه (Medicago sativa) به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تاثیر سه سطح شوری آب (صفر ، ۶ و ۱۲ دسی زیمنس بر متر) ناشی از نمک های کلرید سدیم، کلرید منیزیم و کلرید کلسیم بر شاخص های رشد و پروتئین کل سه رقم یونجه (همدانی، قره یونجه و قارقالوق) در سه سطح تلقیح با باکتری ریزوبیوم (بدون باکتری، باکتری مقاوم به شوری و باکتری حساس به شوری) بررسی شد. پس از جداسازی و خالص سازی باکتری های همزیست یونجه از مزارع زیر کشت ارقام یونجه در استان تهران، دو جدایه مقاوم و حساس به شوری که جزو باکتری های بسیار موثر از لحاظ همزیستی بودند، انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که با افزایش شوری، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، تعداد گره های فعال و غلظت نیتروژن به طور معنی داری در سطح ۱% کاهش یافت. تلقیح باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی (Sinorhizobium meliloti) مقاوم به شوری باعث افزایش معنی دار وزن خشک ریشه و اندام هوایی، تعداد گره های فعال و غلظت نیتروژن گیاه شد. هم چنین در شرایط شور، سویه باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی مقاوم به شوری، اکثر شاخص های رشد و عملکرد یونجه را در مقایسه با تیمار شاهد (بدون تلقیح باکتری) و تیمار تلقیح با باکتری حساس به شوری، به طور معنی داری افزایش داد. بین ارقام مختلف یونجه از لحاظ عملکرد و سایر شاخص ها در شرایط شور تفاوت معنی داری وجود نداشت. در مجموع، به نظر می رسد که از بین جدایه های جمع آوری شده، جدایه R۵۹ مناسب ترین جدایه برای تلقیح یونجه رشد یافته در گلخانه در شرایط شور باشد.

Nitrogen fixation, Sinorhizobium meliloti, Salinity., تثبیت نیتروژن، سینوریزوبیوم ملیلوتی، شوری