حمداله سجاسی قیداری - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه فردوسی؛ مشهد، ایران.
سید محمد حسین حسینی - دانش آموخته دکترای روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی؛ تهران، ایران.
وحید صادقی - دانش آموخته دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی؛ مشهد، ایران.

ورود ایل ممسنی به فضای جغرافیایی شولستان در  دوره صفویه، مرزبندی ­های اجتماعی و سیاسی طوایف در چارچوب قلمروهای جغرافیایی مجزا را به همراه داشت. آحاد انسانی ممسنی نیز متاثر از چنین مرزبندی­ هایی در قلمروهای مختلفی سکنی گزیدند. به نظر می ­رسد چنین آحاد انسانی در هر یک از این قلمروها از پیشینه تباری مختص به خود برخوردارند، به طوری که تبارشناسی و خاستگاه تاریخی و جغرافیایی آنان در نحوه چیدمان ساختمان اجتماعی ­شان نقش ­آفرین است. از این حیث، سکونتگاه ­های انسانی شهرستان ممسنی مقر استقرار اولادهای متعددی به شمار می ­روند که در کنار یکدیگر بافت فرهنگی و اجتماعی آن را شکل داده ­اند. در این چهارچوب، سکونتگاه روستایی گچگران در بخش مرکزی شهرستان ممسنی و دهستان بکش­یک از نیروی انسانی و جمعیتی قابل توجهی برخوردار است. بنیان پژوهش بر این سوال استوار است که اولادهای گچگران از چه تبار و خاستگاه تاریخی و جغرافیایی در ایل ممسنی برخوردارند؟ روش پژوهش ماهیتی توصیفی تحلیلی دارد و داده ­های مربوط به ۵۵ اولاد گچگرانی به دو روش کتابخانه ­ای و میدانی گردآوری شدند. نتایج پژوهش نشان داد ۵۵ اولاد مستقر در سکونتگاه گچگران از تبار و خاستگاه تاریخی و جغرافیایی متفاوتی (مبدا فضایی مکانی گوناگون و تبار و هویتی متفاوت) برخوردارند. جهان­ بینی و نگرش اجتماعی-سیاسی این اولادها نیز دربرگیرنده وجوه تشابه کلی و تمایز جزئی است که بر کنش اجتماعی و سیاسی آن ها تاثیرگذار بوده است.

تبارشناسی, خاستگاه تاریخی و جغرافیایی, ایل ممسنی, اولادهای گچگران