اسداله ذاکری حدادان - هیئت علمی گروه مدیریت کشاورزی، مرکز خداآفرین، دانشگاه آزاد اسلامی، خداآفرین، ایران
مهدی میرزائی - مدرس گروه برق، مرکز خداآفرین، واحد کلیبر، دانشگاه آزاد اسلامی، هوراند، ایران

نقش گیاهان علوفه ای در تعلیف دام و درنتیجه تامین نیاز انسان به فراورده های دامی از اهمیت غیرقابل انکاری برخوردار است بر همین اساس مطالعه تنوع موجود در بین ارقام مختلف یونجه به منظور استفاده از آن در برنامه اصلاحی و حفظ ذخایر ژنتیکی اهمیت زیادی دارد . بدین منظور۳۰ اکوتیپ مختلف یونجه درقالب آزمایش اسپلیت پلات در زمان با طرح پایه بلوکهای کامل در۱۲ تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. صفات عملکرد تر، خشک و آفتاب خشک، زمان شروع گلدهی و روزهای تا گلدهی، شکل برگچه و گل آذین، تعداد گره در ساقه، ارتفاع بوته، تاریخ سبز کردن و سرعت رشد مجدد در این مطالعه اندازه گیری شدند . نتایج حاصل حاکی از وجود تنوع زیاد و قابل استفاده در اصطلاح این گیاه بود. تجزیه کلاستر به روش ward اکوتیپ ها را به ۵ گروه مشخص طبقه بندی نمود. ضرایب متغیرها در فاکتورها نشان داد که فاکتور اول پتانسیل عملکرد ارقام را با ضرایب بالا برای عملکرد تر و خشک دارا می باشد و فاکتور دوم عمدتا تحت تاثیر ارتفاع بودته و شکل برگچه بود. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی براساس ضرایب همبستگی، مطابقت بالایی با تجزیه کلاستر نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع قابل توجه ای بین اکوتیپ های مورد بررسی وجود دارد که می تواند در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.

یونجه، ژنتیک، اکوتیپ، خوراکی، اسپلیت پلات کلاستر