محمد رئوف انجم شعاع - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز
مسعود حسینچاری - دانشیار روانشناسی تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز
مرتضی لطیفیان - دانشیار روانشناسی تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز
فرهاد خرمایی - دانشیار روانشناسی تربیتی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شیراز

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه‎ای ابعاد هویت اخلاقی در رابطه بین هوش عمومی و استدلال اخلاقی بود. هوش عمومی، به عنوان متغیر برون‎زاد و ابعاد هویت اخلاقی (درون‎سازی اخلاقی و نمادسازی اخلاقی)، به عنوان متغیرهای واسطهای و استدلال اخلاقی، به عنوان متغیر درونزاد مورد توجه قرار گرفتند. شرکتکنندگان در این پژوهش ۲۵۰ نفر از پرستاران بیمارستانهای شهر کرمان بودند که به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند و به مقیاس ۳ آزمون «هوش کتل» (کتل، ۱۹۴۳)، آزمون «اهمیت هویت اخلاقی برای خود» (آکینو و رید، ۲۰۰۲) و آزمون «معضلات اخلاقی پرستاران» (چریشام، ۱۹۸۱) پاسخ دادند. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود و برای تحلیل داده‎ها از روش تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که هوش عمومی اثر مثبت بر درون‎سازی اخلاقی (۰۰۰۱/۰ =p، ۲۰/۰β= ) دارد و نیز درون‎سازی اخلاقی دارای اثر مثبت بر استدلال اخلاقی (۰۰۰۱/۰ =p ، ۲۶/۰β= ) و نمادسازی دارای اثر منفی بر استدلال اخلاقی (۰۳/۰ =p، ۱۴/۰- β=) است. همچنین مشخص شد که درون‎سازی اخلاقی نقش واسطهای معناداری بین هوش عمومی و استدلال اخلاقی دارد (۰۰۶/۰ =p، ۰۵/۰β= ). با توجه به این یافتهها میتوان نتیجه گرفت، زمانی که شخص از کارکرد هوش خود در جهت درونسازی ارزشهای اخلاقی استفاده کرده باشد، میتواند از استدلال غنی‎تری برخوردار باشد.

استدلال اخلاقی, درون‎سازی, نماد‎سازی, هوش عمومی, هویت اخلاقی