معصومه قنبرپور - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، گروه علوم قرآن
علی راد - دانشیار فردیس فارابی دانشگاه تهران، گروه علوم قرآن وحدیث
علیرضا کاوند - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن،

ریچارد بل ازجمله خاورشناسان باورمند به وقوع جابه جایی در ساختار متنی قرآن کریم است که با ارائه شواهدی از آیات در تلاش است، نبود انسجام در نظم و بلاغت شماری از آیات قرآن را نشان دهد. ازجمله شواهد وی دخالت بشری در تغییر مکان آیات و تبدیل ساختار اولیه بلاغی آیات است؛ در نگاه بل در این دسته از آیات قرآن با پدیده فقدان انسجام در ساختار بلاغی، آشفتگی در موضوع آیات، فقدان نظم آهنگ در بخش پایانی آیات هستیم که شواهدی بر اثبات وقوع انگاره تحریف به گونه جابه جایی در متن آیات است. این پژوهش تلاش دارد با رویکرد انتقادی شواهد درون متنی و برون متنی بل را راستی آزمایی نماید. برآیند پژوهش نشان می دهد که دیدگاه بل استوار نبوده و انگاره وی از کاستی های جدی در پیش فرض و ضعف های زیاد در تحلیل ادبی متن آیات قرآن برخوردار است. بررسی هریک از شواهد درون متنی و برون متنی بل در تفاسیر فریقین چون تفسیر المیزان، تفسیر صافی، التحریر و التنویر، مفاتیح الغیب، جامع البیان و... بیانگر این مطلب است که چینش آیات قرآن به دستور خدا صورت گرفته و شواهد وی، به دلیل درک نادرست وی از مباحث شان نزول، سیاق و تناسب آیات پذیرفتنی نیست.

ریچارد بل, تحریف قرآن, سیاق, شواهد درون متنی, شواهد برون متنی