جلیل بادام فیروز - گروه پژوهشی اقتصاد محیط زیست، پژوهشکده محیطزیست و توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیطزیست، تهران، ایران
حمید سرخیل - گروه زمین شناسی کاربردی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران،
رویا موسی زاده - گروه پژوهشی اقتصاد محیطزیست، پژوهشکده محیطزیست و توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیطزیست، تهران، ایران

استخراج مواد معدنی نقش اساسی در توسعه اقتصادی، اجتماعی به همراه دارد، از طرفی معدن­کاری و فرآیندهای وابسته به آن، می­تواند پیامدهای آسیب رسان بر اکوسیستم های طبیعی داشته باشد که از آن­ جمله می توان به آلودگی هوا، آب و خاک، و هم­چنین اثر بر روی تنوع زیستی و کاربری اراضی اشاره نمود. بنابراین با کمی­سازی این پیامدها و تخمین هزینه خسارات وارد بر خدمات بوم سازگان می توان با اعمال رهکارهای مبتنی بر پیشگیری و کنترل اثرات، تخریب بوم سازگان­های کشور را کاهش داد. محدوده معدنی بوکسیت جاجرم به عنوان بزرگترین و مهم­ترین معدن بوکسیت کشور، در استان خراسان شمالی واقع شده است. معدنکاری فلز بوکسیت در طی فرآیند بهره­برداری و استخراج ماده ارزشمند آلومینیوم، پیامدهای محیط­زیستی منفی بر روی اکوسیستم های همجوار خود به همراه دارد. از آن­جایی­که بیشترین محدوده اثر این معدن، اراضی کشاورزی پایین دست و اطراف محدوده استخراجی این منطقه به میزان ۶۰۰۰ هکتار می­باشد، لذا در این تحقیق هزینه خسارات محیط­زیستی معدن با استفاده از رویکرد انتقال منفعت بر روی این بیوم برآورد گردیده است. هزینه خسارات وارد بر خدمات بوم سازگان ناشی از معدنکاری فلز بوکسیت در اراضی زراعی (برای مساحت ۱۰۰۰ هکتار از اراضی تحت تاثیر)، ۲۴۸۱۳۷۵ میلیون ریال  (معادل  ۹۹۲۵۵۰۰ دلار) در سال (۲۰۲۱) تخمین زده شده است، که این خود اهمیت بازسازی معدن و هم­چنین احیای اکولوژیکی بعد از فعالیت معدنکاری در منطقه مزبور را می­رساند. استفاده از ابزارهای اقتصادی در جهت پیشگیری و کنترل اثرات ناشی از فعالیت­های معدنکاری بسیار ضروری است. 

برآورد هزینه, خدمات بوم سازگان, معدنکاری فلز بوکسیت, جاجرم, اراضی زراعی, روش انتقال منفعت