دانا شاویسی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمد حسین آدابی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
عباس صادقی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

این مطالعه با هدف بررسی محیط رسوبی و ریزرخساره و ژئوشیمی رسوبات کرتاسه بالایی در مقطع دمبک­کوه در اطراف سد لار صورت گرفته است. در این منطقه رسوبات کرتاسه بالایی (سنومانین- کامپانین) دارای ضخامتی معادل ۷/۳۲۷ متر می­باشد که مرز زیرین آن با سازند تیزکوه و از نوع دگرشیبی می­باشد و مرز بالایی با گسل قطع شده است. رسوبات سنومانین که ضخامت آنها ۲۶/۵۴ متر است با یک کنگلومرای پیشرونده شروع می شوند، رسوبات تورونین که ضخامت آنها ۸۵/۲۲ متر می­باشد ابتدا با سنگ­آهک ضخیم لایه و سپس به سنگ­آهک چرت­دار و در ادامه به سنگ ­آهک­های الیگوستژین­دار تغییر رخساره می­دهند. رسوبات کنیاسین دارای ضخامت ۸۵/۱۹ متر می­باشند که از سنگ ­آهک­های الیگوستژین­دار به سنگ­آهک­های مارنی تغییر رخساره می­دهند. رسوبات سانتونین دارای ضخامت ۸۰/۱۸۲ متر می­باشند که در قاعده با آهک مارنی و الیگوستژین­دار شروع می­شود و در ادامه به سنگ­آهک متوسط لایه تغییر رخساره داده­اند. رسوبات کامپانین به­طور کامل در مقطع مورد مطالعه وجود ندارند، زیرا یک گسل آن را بریده است و تنها ۵۵/۴۸ متر سنگ ­آهک ­چرت­دار از این رسوبات باقی ­مانده است. براساس مطالعات پتروگرافی، تعداد ۱۱ ریز رخساره شناسایی گردید که پهنه­ی جزرومدی ۲ ریزرخساره، لاگون یک ریزرخساره، سد یک ریزرخساره و دریای باز ۷ ریزرخساره را شامل می­شود  با توجه به عدم وجود ریف های سدی بزرگ، ساخت­های ریزشی، کلسی توربیدایت، آنکویید و پیزوئید به احتمال زیاد این نهشته ها در یک رمپ هموکلاین بر جای گذاشته شده­اند. نتایج حاصل از آنالیز­های عنصری و ترسیم این مقادیر در کنار یکدیگر حاکی از آن است که رسوبات آهکی کرتاسه بالایی دارای کانی شناسی اولیه آراگونیتی بوده­اند. ترسیم مقادیر Mn در برابر Sr/Ca نشان­دهنده یک محیط دیاژنتیک نیمه بسته تا باز با نسبت آب به سنگ بالا می­باشد.

دمبک کوه, ژئوشیمی, کرتاسه بالایی, محیط رسوبی, میکروفاسیس