نجیبه گیلانی پور - Forest Science, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Tehran, I.R. Iran
اکبر نجفی - Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Tehran, I.R. Iran
رافائل اسپینلی - CNR IVALSA, Via Madonna del Piano ۱۰, Sesto Fiorentino (FI), Italy
رامین نقدی - Forestry, Faculty of Natural Resources,Guilan University, Guilan, I.R. Iran

مقدمه و هدف: با کاهش منابع جنگلی و سیاست توقف برداشت چوب از جنگل­های شمال  کشور ما، یافتن منابع جای­گزین برای تامین مواد اولیه صنایع چوب ضروری می­باشد. هم­چنین با توجه سطح زیا باغات کشاورزی و هرس سالانه سرشاخه ­های درختان، پیدا کردن روش مناسب استفاده  بقایای حاصل از هرس علاوه بر فواید اقتصادی از نظر زیست محیطی هم بسیار مفید خواهد بود. هدف از این تحقیق امکان سنجی بهره برداری از چیپس سرشاخه های حاصل از هرس سالانه درختان انگور در صنعت بوده است. مواد و روش­ها: در این تحقیق بهره ­برداری چوبی بقایای حاصل از هرس درختان انگور با جمع آوری سرشاخه ها بصورت دستی دستگاه خردکن به روش­های یک مرحله ­ای و دومرحله ­ای بررسی شد. به­ منظور شناسایی و ارزیابی روش­ها و محاسبه میزان تولید و هزینه از زمان­سنجی پیوسته استفاده شد. انتقال چیپس تولید شده از محل تولید به مراکز مصرف با تریلر، کامیون سرپوشیده و وانت­بار به ترتیب با ظرفیت ۲۴، ۱۶ و ۳ تن انجام شد. سپس مدل­سازی پیش بینی زمان بهره ­برداری بقایا با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه انجام شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که میزان تولید بقایای حاصل از هرس درختان انگور در هر هکتار ۱/۱۲ تن و هزینه تولید از ۹۸۶ تا ۱۲۳۸ هزار ریال بازای هر تن، بر اساس روش بهره­ برداری متغیر بوده است. میزان تولید هر تن چیپس در ساعت در روش دومرحله­ ای بیشتر بوده و هزینه کل در روش دومرحله ­ای کمتر از روش یک­ مرحله­ ای می­ باشد. بیشینه سود (۲۲۶۳ هزار ریال در تن) در روش دومرحله ­ای و حمل با کامیون حاصل شد. بنابراین استفاده از دستگاه خردکن به صورت ثابت در دپو (روش دومرحله­ ای) نسبت به انجام عملیات بهره­ برداری در هر باغ (روش یک­مرحله­ ای) از نظر میزان تولید و هزینه به صرفه ­تر می­باشد. نتایج مدل­سازی نشان داد که در روش دومرحله ­ای تاثیر متغیر قطر درختان و در روش یک­ مرحله ­ای تاثیر متغیرهای قطر درختان و تراکم بقایا در عرصه بر زمان بهره برداری بقایا معنی دار بوده است. نتیجه­ گیری: چیپس چوب حاصل از سرشاخه های درختان انگور علاوه بر سودهی برای کشاورزان می تواند بخشی از نیاز صنایع تخته خرده چوب کشور را نیز تامین نماید و توقف آتش زدن سرشاخه­ ها در مزارع به کاهش آلودگی محیط زیست هم کمک خواهد نمود.

Continuous time study, Economic assessment, Modeling, Pruning residues, Single-pass method, Two-pass method, Woody utilization, ارزیابی اقتصادی, بقایای هرس, بهره ­برداری چوبی, روش یک­مرحله­ ای, روش دومرحله ای, زمان­ سنجی پیوسته, مدل­سازی